Οταν ένα παραμύθι παίρνει «σάρκα κι οστά» και σου αφηγείται μια συναρπαστική εμπειρία
«Η διαφορά ανάμεσα στο ψέμα και στο παραμύθι είναι ότι το ψέμα σε βοηθά να υπεκφεύγεις τις δυσκολίες της ζωής ενώ το παραμύθι να τις αντιμετωπίζεις»… Ινγκμαρ Μπέργκμαν, Σουηδός Σκηνοθέτης.
Πριν ακόμη κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία, είδα τυχαία το τελευταίο βιβλίο του Θοδωρή Ίντα, «Το Κασελάκι …και άλλες τρείς ιστορίες για ξυλοκόπους και παράδες…». Η αδυναμία μου στο καλοκάγαθο γαϊδουράκι του εξωφύλλου του, αλλά και η αγάπη μου για τις λαϊκές παραδοσιακές ιστορίες, ήταν αυτό που αρχικά τράβηξε το ενδιαφέρον μου…Το Κασελάκι δε μοιάζει με ένα απλό βιβλίο παραδοσιακών παραμυθιών. Δεν είναι μια απλή καταγραφή. Ο αναγνώστης νιώθει ότι κάποιος το αφηγείται…δημιουργείται μια αίσθηση αμεσότητας. Αναπτύσσεται μια άλλη σχέση, ανάμεσα στον αναγνώστη και τον αφηγητή.

«Το Κασελάκι …και άλλες τρείς ιστορίες για ξυλοκόπους και παράδες…»., με τον καλοκάγαθο γάιδαρο στο εξώφυλλό του.
Μέσα από το βιβλίο αυτό θέλει να αναδείξει το κομμάτι της σχέσης του ανθρώπου με το χρήμα. « Όπως όλοι μας, έτσι και εγώ», μας λέει ο Θοδωρής και προσθέτει: «Διαπιστώνω πως ο κόσμος είναι ιδιαίτερα δυστυχισμένος λόγω των οικονομικών δυσκολιών. Όμως αυτό τον κάνει να παραμελεί τα πιο ουσιαστικά πράγματα για αυτόν. Για παράδειγμα, να μπορεί να αισθάνεται ευγνωμοσύνη για πράγματα τόσο απλά, μα όχι δεδομένα όπως τη δυνατότητά του να περπατάει, να βλέπει, να τρέφεται, να εργάζεται, να απολαμβάνει τους δεσμούς με την οικογένειά του, να κοιμάται στο σπίτι του, και τόσα άλλα αγαθά που για πολλούς δεν υφίστανται. Από αυτό ορμώμενος, αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο με τέσσερα παραμύθια βάζοντας τους αναγνώστες στη διαδικασία να σκεφτούν, να παρηγορηθούν, να πάρουν θάρρος, να χαρούν, χωρίς όμως να θελήσω να τους κατευθύνω».
«Θυμάμαι από μικρό παιδί ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου και άνθρωποι του φιλικού και οικογενειακού μου περιβάλλοντος να μου εξηγούν πως οι ευκατάστατοι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι, δεν έχουν σκοτούρες και έχουν λυμένα όλα τους τα προβλήματα. Πέρασαν τα χρόνια από τότε, και όταν για κάποια περίοδο της ζωής μου δούλεψα ως κλόουν, επισκέφτηκα διάφορα σπίτια για να διασκεδάσω τους μικρούς μας φίλους. Είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω πως όλη εκείνη η ΄διδαχή’ που είχα λάβει πραγματικά δεν ίσχυε, κι αυτό γιατί στα περισσότερα από αυτά τα εύρωστα και λίαν ευκατάστατα σπίτια, είδα οικογένειες με τσέπες γεμάτες, αλλά με ψυχή αιμορραγούσα κι αυτό είναι κάτι που θέλησα να το περάσω στο βιβλίο αυτό, το οποίο απευθύνεται σε παιδικό και ενήλικο κοινό. Τέλος, ακόμα δεν έχω αποφασίσει αν εγώ διάλεξα τις ιστορίες ή οι ιστορίες διαλέξανε εμένα».
Ο Θοδωρής Ίντας γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του ΤΕΙ Κρήτης και του τμήματος Υποκριτικής Θεάτρου και Κινηματογράφου του ΙΕΚ Αμαρουσίου και έχει παρακολουθήσει με επιτυχία το πρόγραμμα εξειδικευμένης επιμόρφωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με τίτλο: «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση: Διαγνωστική, Θεραπευτική, Συμβουλευτική». Πιο πολύ όμως από όλα αγαπάει τα παραμύθια…Θυμάται τη μητέρα του να του αφηγείται παραμύθια λίγο πριν κοιμηθεί, όταν ήταν μικρός… « Ανέκαθεν μου άρεσε να αφηγούμαι ιστορίες σε ανθρώπους, ειδικά ιστορίες σοφίας, αλλά δεν είχα ακόμα αποφασίσει να ασχοληθώ πιο σοβαρά με αυτήν τη μορφή τέχνης». Μας λέει ο Θοδωρής στο humanstories.gr και συνεχίζει: «Μια μέρα παρακολούθησα μια αφήγηση του δασκάλου και αφηγητή Δημήτρη Προύσαλη, και χωρίς δεύτερη σκέψη αποφάσισα να παρακολουθήσω το διετές εργαστήρι του πάνω στην τέχνη της αφήγησης. Και από τότε όλα πήραν το δρόμο τους. Οφείλω να πω πως μου αρέσει πάρα πολύ αυτό το ταξίδι στον κόσμο των παραμυθιών, το οποίο ακόμα συνεχίζεται…».
Τι είναι όμως η αφήγηση για τον Θοδωρή και πόσο σημαντικά είναι τα λαϊκά παραμύθια για τη ζωή του Ανθρώπου; «Η αφήγηση είναι τέχνη κι αυτό γιατί έχουμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο – παραμυθά που στέκεται με τη φωνή του και το σώμα του μπροστά σε ένα ζωντανό κοινό, σε παρόντα χρόνο. Αν ο παραμυθάς αγαπάει τις ιστορίες που αφηγείται και αν τις μοιράζεται με την καρδιά του και με τον δικό του μοναδικό τρόπο, τότε το κοινό όχι μόνο δεν θα κουραστεί, αλλά και θα τις απολαύσει. Επίσης δεν υπάρχει καλύτερο και χειρότερο κοινό. Αν ο κόσμος ανοίξει τα αυτιά του, τα μάτια του, την καρδιά του και αφήσει πίσω του τις έννοιες, πιστεύω ότι θα έχει να πάρει κάτι από την ιστορία. Τέλος πιστεύω πως, ειδικά σήμερα, τα λαϊκά παραμύθια είναι πολύ σημαντικά για τις ζωές των ανθρώπων. Μέσα από το παραμύθι μεταφέρονται στο χρόνο τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά κάθε τόπου (οι αντιλήψεις, τα ήθη και τα έθιμα, οι δεισιδαιμονίες, ο τρόπος έκφρασης, οι νοοτροπίες, η κοσμοθεωρία), συντηρώντας με αυτόν τον τρόπο τη λαϊκή πολιτισμική ταυτότητα των χωρών αλλά και των τοπικών κοινωνιών απ’ όπου έχουν καταγραφεί. Επιπλέον, το παραμύθι λειτουργεί ως μέσο επικοινωνίας και σημείο συνάντησης διαφορετικών πολιτισμών.
Η αναζήτηση λαϊκών παραμυθιών είναι μια συναρπαστική εμπειρία. Τα λαϊκά παραμύθια είναι ένας πραγματικός θησαυρός…Μας βοηθούν να αλλάξουμε τρόπο σκέψης…«Μιας κι αγαπώ πολύ τα λαϊκά παραμύθια, έχω να πω ότι η διαδικασία της αναζήτησης παραμυθιών είναι τουλάχιστον ενδιαφέρουσα αν όχι συναρπαστική. Τα αναζητούμε γιατί βρίσκουμε σ’ αυτά ανεξάντλητη δεξαμενή υλικού από όπου μπορούμε να αντλήσουμε στην κυριολεξία πραγματικούς θησαυρούς. Μία ιστορία έχει τη δύναμη ακόμα και να αλλάξει τη ζωή μας…».
Πως μπορεί όμως το παραμύθι να βοηθήσει στο σχολείο… «Δυστυχώς υπάρχουν πολλά προβλήματα στο χώρο του σχολείου και ειδικά αυτήν την εποχή (σχολικός εκφοβισμός, χαμηλή ποιότητα εκπαίδευσης, ένδεια της ίδιας της οικογένειας κ.α). Μέσα από το παραμύθι αναπτύσσεται η φαντασία του παιδιού και ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του. Επίσης το παιδί αντιλαμβάνεται πως αν αγωνιστεί να ξεπεράσει τα εμπόδια που θα εμφανιστούν μπροστά του, τελικά θα τα καταφέρει. Και το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά θα τα αντιληφθεί καλύτερα ακούγοντας την ιστορία, και όχι με υπαγορεύσεις και υποδείξεις των δασκάλων. Χαρακτηριστικά θα αναφέρω τα λόγια του Φρίντριχ Σίλλερ ο οποίος έγραψε ότι: «Βαθύτερο νόημα βρίσκεται στα παραμύθια που μου έλεγαν στα παιδικά μου χρόνια, παρά στην αλήθεια που μας διδάσκει η ζωή».
Ο Θοδωρής δίνει μέσα από το βιβλίο του τρείς πολύτιμες συμβουλές και μας προτρέπει αντί να δίνουμε συμβουλές, να δώσουμε το καλό παράδειγμα…αυτό θα μας κάνει καλύτερους ανθρώπους αλλά και πιο σοφούς… «Η λέξη παραμύθι ετυμολογικά συνδέεται με το ρήμα «παραμυθούμαι» που στην αρχαιότητα είχε διάφορες σημασίες. Μία από αυτές είναι και ‘συμβουλεύω’. Επομένως θεωρώ πως μία από τις ιστορίες του βιβλίου (τρεις συμβουλές ζωής) μας δίνει την απάντηση στο ερώτημα αυτό. Δηλαδή να μην παραστρατούμε από το δρόμο που πήραμε, για ό,τι δε μας μέλλει να μη ρωτάμε και το βραδινό μας το θυμό να το φυλάμε για το πρωί. Γενικά μια ιστορία μπορεί να συμβουλέψει καλύτερα, από ότι θα το έκανε ένας άνθρωπος, γιατί δε λέγεται επί προσωπικού».
«Πεποίθησή μου είναι πως αν κάποιος θέλει να αλλάξει κάτι γύρω του, πρέπει πρώτα να αλλάξει ο ίδιος. Κι αν γίνει αυτό, τότε το παράδειγμά του θα είναι πολύτιμο για όλους. Και όπως λέει μια θυμόσοφη ρήση: «Αντί να δίνεις καλές συμβουλές, δώσε το καλό παράδειγμα» ή πες απλά ένα παραμύθι, θα προσέθετα εγώ».
Ο Θοδωρής Ίντας έχει γράψει τα βιβλία «Ο καραγκιόζης ξαναχτυπά» από τις εκδόσεις Δορκάς, «Ο καραγκιόζης (μας) δουλεύει σε καντίνα» και «Το κασελάκι… και άλλες τρεις ιστορίες για ξυλοκόπους και παράδες» από τις εκδόσεις Εντύποις. Επίσης έχει επεξεργαστεί αφηγηματικά παραμύθια που έχουν περιληφθεί σε συλλογικούς τόμους των εκδόσεων Απόπειρα (Παραμύθια των ευχών – 2015, Παραμύθια με δυνατές γυναίκες – 2016).
Έχει παρακολουθήσει ένα διετές εργαστήριο πάνω στην τέχνη της αφήγησης με τον Δημήτρη Προύσαλη και συμμετείχε σε βιωματικά σεμινάρια για την αφηγηματική τέχνη με Έλληνες και ξένους αφηγητές. Τέλος έχει αφηγηθεί παραμύθια σε μουσεία, βιβλιοθήκες, ιδρύματα, πολιτιστικούς χώρους, συνεργατικά καφενεία κ.ά.
1 Σχόλιο
This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.
Μελίτα Αντωνιάδου 22/03/2017 (13:57)
Σε συγχαίρω, Θοδωρή, για τον δρόμο που διάλεξες (ή σε διάλεξε… πράγματι, δύσκολο να το ξεχωρίσω). Η έντονη εσωτερική σου αναζήτηση για αλήθεια και αυθεντικότητα στη ζωή βρήκε μια πολύ δυναμική έκφραση στον χώρο των παραμυθιών και των λαϊκών παραδόσεων – χαρά μου και τιμή μου που συνεργάστηκα μαζί σου στα βιβλία σου!!!