Ένας Δον Κιχώτης και το Σταραμάκι

Στις 28 Αυγούστου 1963 στην Ουάσιγκτον ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, μπροστά σε 250.000 διαδηλωτές για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, είχε πει το θρυλικό «Έχω ένα όνειρο…».  Η κοινωνίες και η ιστορία, προχωρούν και εξελίσσονται από ανθρώπους που έχουν ένα όνειρο και που το κυνηγάνε με πείσμα, ακόμη και αν στους υπόλοιπους φαντάζουν ως νέοι Δον Κιχώτες. Από ανθρώπους που πέφτουν επτά φορές αλλά σηκώνονται οκτώ.  Έναν τέτοιον άνθρωπο θα ήθελε να συστήσει το Humanstories.gr στους αναγνώστες τους.  Μια ανθρώπινη ιστορία που συνεχίζει να εξελίσσεται με επιτυχίες και αποτυχίες.  Η τελευταία στάση της ιστορίας αυτής, είναι το «Σταραμάκι».  «Μια κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση που εδρεύει στο Κιλκίς, βγάζει ένα οικολογικό καλαμάκι από στελέχη σιταριού, ως απάντηση στο πρόβλημα που υπάρχει με την αλόγιστη χρήση πλαστικού, μιας χρήσης» περιγράφει ο Στέφανος Καμπέρης.

 

Ο Στέφανος, είναι ο Δον Κιχώτης που θέλουμε να σας συστήσουμε.

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Θεσσαλονίκη» μου έλεγε ο Στέφανος σε μια παλιότερη συνέντευξη που είχαμε κάνει μαζί για την ΟΜΝΕΣ.  «Ο παππούς μου, ήρθε από το Σοχούμι το 1926.  Τότε, τους δώσανε σπίτια στο χωριό Κεντρικό του δήμου Κρουσσών στο Κιλκίς. Αυτό είναι ένα από τα δεκατρία χωριά που θέλει να αφανίσει η εξόρυξη. Το 2010, ήρθα στο χωριό από την Θεσσαλονίκη, γιατί πίστευα και πιστεύω ότι αν θέλεις να βάλεις τους ανθρώπους να παλέψουν για κάτι μαζί σου, δεν μπορείς να το κάνεις από μακριά. Πρέπει να είσαι κομμάτι του τόπου.  Δεν μπορείς από την πόλη να λες στους ανθρώπους εδώ, ότι το μεταλλείο δεν είναι καλό και ξεσηκώσου.  Τώρα όμως, είμαι κομμάτι του τόπου. Προσπάθησα να κάνω διάφορα πράγματα στο χωριό, αλλά δεν τα κατάφερα.  Προσπάθησα με συνεργασίες αλλά δεν είναι εύκολο να συνεργαστείς.  Το 2014 άρχισα να σκέφτομαι ότι πρέπει να φύγω από το χωριό.  Μετά όμως, άρχισε η Ειδομένη και έμεινα. Μετά ήρθε η ΟΜΝΕΣ.  Οι ιδέες αυτές δεν είναι δικές μου.  Είναι αποτέλεσμα κοινωνικής αντίληψης που προκύπτει ζώντας εδώ» λέει ο Στέφανος και συμπληρώνει:  «Απογοητεύτηκα χίλιες φορές. Είναι αυτό που λένε, να πέφτεις εφτά φορές και να σηκώνεσαι οκτώ.  Εκεί είναι όλο το θέμα και εγώ είμαι ευχαριστημένος με όλα όσα έχουν γίνει.  Δεν έγιναν όλα τέλεια, δεν έγιναν όλα σωστά, αλλά έγιναν πράγματα. Και το να γίνονται πράγματα και να τα βλέπεις να γίνονται, είναι πολύ σημαντικό.  Το να βλέπεις ανθρώπους να ζούνε σε σπίτια, το να κλείνει ένας καταυλισμός,  το να δημιουργείται μια οικονομία, το να μιλάνε για μια λέξη που δεν υπήρχε πριν, το «Σταραμάκι», είναι πολύ αισιόδοξο. Με πολύ επιμονή και υπομονή, με σωστή οργάνωση και με πλάνο,  μπορεί να γίνουν πράγματα.  Δεν πρέπει να είμαστε μόνον μίζεροι.  Πρέπει να προσπαθούμε και τελικά γίνονται πράγματα».

 

Ο Στέφανος ηγήθηκε της ΟΜΝΕΣ και κατάφερε μαζί με τους συνεργάτες του να δημιουργήσει μια οργάνωση πρότυπο, όσον αφορά την διαχείριση του προσφυγικού.  Η πρακτική της ΟΜΝΕΣ, ξεπέρασε τα όρια του Κιλκίς και της Ελλάδας.  Και το έκανε αυτό, επειδή υπήρχε συνεργασία και όνειρο.

 

 

Ο Στέφανος είναι μηχανικός.  Επιστρέφοντας στην επιλογή του να φύγει από την Θεσσαλονίκη, συνεχίζει:  «Έφυγα από την πόλη τότε με την κρίση.  Ένιωσα σε αδιέξοδο.  Ένιωσα  τον φόβο και την αβεβαιότητα. Θέλησα να κινηθώ όσο μπορούσα πιο αυτόνομα.  Είχα ως στόχο να δημιουργήσω την δική μου ενέργεια.  την δική μου τροφή, για να νιώσω αυτή την αίσθηση της ελευθερίας. Δυστυχώς δεν κατάφερα τέτοια πράγματα. Η αλήθεια είναι, ότι απλά βρήκα ανθρώπους που είχαν τις ίδιες ανησυχίες με μένα και αυτό ήταν πολύ κρίσιμο.   Γιατί δημιουργούνται σχέσεις υπό τέτοιες συνθήκες, οι οποίες είναι ιδιαίτερες και πιο ανθρώπινες.  Με τους ίδιους ανθρώπους πολεμήσαμε και πολεμάμε τα μεταλλεία, στο Κιλκίς.  Το Κιλκίς, είναι το δεύτερο μεταλλείο στην σειρά μετά της Χαλκιδικής. Εδώ όμως υπάρχει Ουράνιο όπως και Σπάνιες Γαίες. Εμείς δεν θεωρούμε τα μέταλλα αυτά, όπως και τον χρυσό, μοχλό ανάπτυξης για τον τόπο. Θεωρούμε την τροφή τον αέρα, τα βουνά και τα νερά, πολύ πιο πολύτιμα για όλους και θα παλέψουμε γι’ αυτό όπως πολλοί άλλοι και θα κερδίσουμε».

 

From Aid to Trade

Όσο ο Στέφανος ηγούνταν της ΟΜΝΕΣ, είχε ένα ακόμη όνειρο.  Να αλλάξει την προσέγγιση που είχαν όλοι όσον αφορά την διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος.  «From Aidto Trade» ήταν το σύνθημα του.  Ήθελε να αλλάξει τα δεδομένα. Να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας του όλου συστήματος, το οποίο ήταν είναι και θα είναι ελλιπές. Να το αλλάξει από έναν σύστημα που απλώς θα έδινε βοήθεια, σε ένα σύστημα όπου θα είχε αλληλεπίδραση οικονομική και θα περνούσε από την βοήθεια, στην ανταλλαγή.  Σε μια ανταλλακτική οικονομία, που θα στήριζε και τους πρόσφυγες και τις τοπικές κοινωνίες αλλά και τις χώρες που συνείσφεραν οικονομικά στο προσφυγικό ζήτημα.  Όλα αυτά όμως, για τις μεγάλες ΜΚΟ τις κυβερνήσεις και τους Οργανισμούς, είναι ψιλά γράμματα. Υπάρχει ο εύκολος και ο δύσκολος δρόμος για να πετύχεις πράγματα.  Ο Στέφανος πρότεινε το δύσκολο γιατί γνώριζε και γνωρίζει, ότι στο τέλος, ο δύσκολος δρόμος είναι ο ευκολότερος και ο εύκολος εντέλει είναι  ο δυσκολότερος.  Μέσα από την διαδικασία αυτή, προέκυψε και το Σταραμάκι. «Το Σταραμάκι, είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένα προϊόν.  Από ένα καλαμάκι από σιτάρι» λέει ο Στέφανος και συνεχίζει: «είναι η δική μας απάντηση στην πολύπλευρη κρίση που αντιμετωπίζουμε στην περιοχή. Μια κρίση που έχει το περιβάλλον στο ένα μέρος  και την έντονη αστικοποίηση στο άλλο.  Το φαινόμενο δηλαδή των νέων, να εγκαταλείπουν τα χωριά και να πηγαίνουν αρχικά στις πόλεις και από εκεί στο εξωτερικό.  το φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού ή της εργασιακής ένταξης, δίνοντας δυνατότητα εργασίας σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Οπότε το Σταραμάκι, είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένα προϊόν. Είναι μια ολόκληρη φιλοσοφία και στάση ζωής, που εμείς την έχουμε κάνει πράξη και περιμένουμε να δούμε αν θα μπορέσει να πατήσει στα πόδια της.  Η κοινωνία του ανταγωνισμού που ζούμε, μας έχει φέρει στην τωρινή κατάσταση.  Με τα προβλήματα που βιώνουμε είτε στο περιβάλλον, είτε στις κοινωνικές  ανισότητες που έχουν ενταθεί.  Το δικό μας μοντέλο, απαντάει πολύπλευρα σε αυτό το πράγμα.  Ενδεικτικά, από τους 17 στόχους των Ηνωμένων Εθνών, το Σταραμάκι, πατάει και είναι σύμφωνο με πέντε από αυτούς που έχουν να κάνουν με την ισότητα των φύλων, την μείωση των διακρίσεων.  Σε εμάς, το ποσοστό ανδρών γυναικών είναι το ίδιο. Δουλεύουν άνθρωποι από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, η ενέργεια που θα χρησιμοποιούμε θα είναι από την ίδια την βιομάζα, που θα παράγεται. Το Σταραμάκι έχει να κάνει με την ηθική κατανάλωση και ηθική παραγωγή.  Η πρόταση μας, έχει το συστατικό της καινοτομίας, αλλά αγγίζει πολύπλευρα και κοινωνικά θέματα. Μπορούμε να πούμε, ότι ο κόσμος μας έχτισε. Μας αγκάλιασε και είναι αυτουνού η δύναμη και η ελπίδα που μας δίνει κι εμάς δύναμη και ελπίδα».

 

Το Σταραμάκι

Τι είναι όμως το Σταραμάκι πέρα από μια απάντηση;  «Το Σταραμάκι είναι ένα οικολογικό ανακυκλώσιμο καλαμάκι. Είναι μια μορφή σίτου, η οποία έχει τα απαραίτητα μορφολογικά χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να δημιουργηθεί ένα τέτοιο προϊόν.  Κατάλληλο ύψος, μήκος, διάμετρο, πάχος τοιχώματος.  Το σιτάρι, είναι πιο ενδιαφέρον για αυτό που κάνουμε, γιατί το σιτάρι έχει κηρώδεις ουσίες στην εξωτερική επιφάνεια του, οι οποίες το κάνουν υδρόφοβο και έτσι δεν μουλιάζει» εξηγεί ο Στέφανος και συνεχίζει:  «Αυτή την στιγμή στο Σταραμάκι, δουλεύουμε 11 άνθρωποι. Δύο από αυτούς, είναι άνθρωποι που έφυγαν από τις χώρες τους λόγω των δεινών του πολέμου. Η εργασία είναι πολύ έντονη. Υπάρχουν ακόμα στάδια που απαιτούν πολύ χειρωνακτική εργασία στην παραγωγή. Σιγά σιγά, αυτοματοποιούνται αυτά τα στάδια, ώστε εμείς οι έντεκα, να μπορούμε να παράγουμε πολύ παραπάνω, έτσι ώστε πολύ απλά να πέσει το παραγωγικό κόστος.  Αντιλαμβανόμαστε ότι η κατάσταση της οικονομίας είναι τέτοια, όπου όποιος μπορεί να σώσει οτιδήποτε, είναι καλό να το κάνει.  Θα φροντίσουμε να διαμορφώσουμε την τιμή έτσι, ώστε να επιτρέπει ηθικές συνθήκες εργασίας και αυτό θα γίνει μέσω της αυτοματοποίησης προφανώς, προκειμένου το Σταραμάκι, να είναι προσιτό σε όλους».

 

 

Σταραμάκι all over

Το Σταραμάκι, ξεκίνησε από το Κιλκίς, όμως δεν καλλιεργείται μόνον στο Κιλκίς.  «Δεν είναι σωστό να υπάρχει ένα χωράφι σε μια μόνον περιοχή» λέει ο Στέφανος και συνεχίζει:  «Πλέον γίνονται πολλά με τις καιρικές συνθήκες.  Το κλίμα έχει υποστεί μεγάλη ζημιά με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα, εκεί που δεν το περιμένει κανείς. Αυτό έχει οδηγήσει κι εμάς, ώστε να έχουμε έναν στρατηγικό σχεδιασμό με την έννοια, ότι υπάρχουν πολλαπλά σημεία παραγωγής. Φέτος θερίσαμε από τρείς περιοχές. Από την Γοργόπη, το Κιλκίς και τον Αρχάγγελο στην Πέλλα. Του χρόνου θα πάμε και στα Γρεβενά, ενώ έχουμε και κάποια πειραματικά χωράφια στην Λάρισα.  Οπότε, αυτό σιγά σιγά θα επεκταθεί και να ενσωματωθούν και οι εκεί τοπικές αγροτικές κοινωνίες».

 

 


Οι παρέες γράφουν ιστορία

Όλα αυτά δεν ήταν εύκολο να γίνουν. «Αυτό που κάνουμε πρώτα από όλα, είναι συνεργατικό.  Η κοινωνική οικονομία, είναι η οικονομία της παρέας.  Χρειάζεται ομάδα για να γίνει» λέει ο Στέφανος και συνεχίζει:  «Στην αρχή  υπήρχε δυσπιστία όσον αφορά αυτό που κάνουμε.  Έτσι συμβαίνει πάντα.  Ουδείς προφήτης στον τόπο του. Σιγά σιγά, όσο γνωρίζει ο κόσμος αυτό που κάνουμε, μας εμπιστεύονται.  Κάποιοι ενθουσιάζονται, και κάποιοι γελάνε.  Αυτά είναι μέσα στην ζωή.  Υπάρχουν οι άνθρωποι που είναι δύσπιστοι, υπάρχουν και οι άνθρωποι που είναι εμπαθείς. Αντίστοιχο μοντέλο με αυτό που κάνουμε στις ΚοινΣΕπ, εμφανίστηκε στις απαρχές του 1916-1920 με την δημιουργία της τότε αγροτικής τράπεζας και της πρότασης αγροτικών συνεταιρισμών, το οποίο οδήγησε σε μια πολύ παράξενη κατάσταση και αυτή τη στιγμή οι περισσότεροι συνεταιρισμοί είναι φαντάσματα. Οι συνεταιρισμοί δημιουργήθηκαν, επειδή η τράπεζα δεν έδινε χρήματα σε μεμονωμένους αγρότες, επειδή εκείνοι δεν μπορούσαν να παράγουν αυτό που απαιτούσε η αγορά, με αποτέλεσμα να καταρρέουν και να μην μπορούν να ξεπληρώσουν τις τράπεζες. Έτσι οι τράπεζες προτείνανε την σύσταση συνεταιρισμών, όπου η ασφάλεια των δανείων που έδιναν, ήταν μεγαλύτερη. Δυστυχώς οι περισσότεροι αγρότες δεν συνεταιρίστηκαν βλέποντας την προοπτική στον συνεταιρισμό, αλλά συνεταιρίστηκαν προκειμένου να πάρουν χρήματα. Το ζητούμενο όμως στον συνεταιρισμό δεν είναι αυτό.  Το ζητούμενο είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων.  Τα χρήματα δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Και οι ΚοινΣΕπ πρέπει να προσέξουν και να αναδείξουν αυτά τα χαρακτηριστικά που πρέπει.  Να μην κάνουν τα ίδια λάθη, γιατί δυστυχώς έχουν μια σκιά από πάνω τους».

 

 

Το Σταραμάκι ως ΚοινΣΕπ έχει έναν χρόνο ζωής ήδη.  Τα πράγματα δεν είναι τέλεια, είναι όμως ενθαρρυντικά.  Όπως και να έχει, ο Στέφανος δεν θα σταματήσει ποτέ να ονειρεύεται.  Εξάλλου, όσοι τον γνωρίζουν από κοντά, μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι θα συμφωνούσε με τον Ιρλανδό συγγραφέα George Moore που έχει γράψει:  «Η πραγματικότητα, μπορεί να καταστρέψει το όνειρο. Γιατί να μην μπορεί το όνειρο να καταστρέψει την πραγματικότητα;»

 

Καθόλου σχόλια

    This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

    Subscribe To Our Newsletter
    Subscribe to our email newsletter today to receive the latest news!
    No Thanks
    Με την εγγραφή σου συμφωνείς να λαμβάνεις τα νέα και τα ενδιαφέροντα θέματα του HumanStories και με την Πολιτική Προστασίας Δεδομένων. Μπορείς να διαγραφείς από την λίστα οποιαδήποτε στιγμή.
    Don't miss out. Subscribe today.
    ×
    ×
    WordPress Popup Plugin
    Subscribe To Our Newsletter
    No Thanks
    Με την εγγραφή σου συμφωνείς με την Πολιτική Προστασίας Δεδομένων.
    Don't miss out. Subscribe today.
    ×
    ×
    WordPress Popup Plugin