«Με Κέντρο τον Άνθρωπο: Το Ίδρυμα Χατζηγάκη και το Ταξίδι Προσφοράς στις Εσχατιές της Ελλάδας»

Στο Humanstories.gr επίκεντρο είναι ο άνθρωπος. Όλες οι ιστορίες, οι παρουσιάσεις,  ξεκινούν πάντα από τον άνθρωπο. Τη σχολική περίοδο που μας πέρασε, είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε το έργο του Πολιτιστικού Ιδρύματος  Χατζηγάκη. Παρατηρώντας αρχικά από απόσταση, τις δράσεις τους και κυρίως τις δράσεις που αφορούσαν μικρά σχολεία της χώρας μας. Μέσα από το πρόγραμμα τους «Μαζί για το Σχολείο».

Όταν μάθαμε ότι το  Κοινωφελές  Ίδρυμα Χατζηγάκη επέλεξε ως επόμενο σταθμό του το Δημοτικό Σχολείο Τελένδου, ένα μονοθέσιο σχολείο που φέτος συμπληρώνει 80 χρόνια ζωής, με μόλις έναν μαθητή -τον μικρό Σάββα- ένα σχολείο που αγαπάμε κι εμείς και στηρίζουμε, αναδεικνύοντας τις καθημερινές μικρές ιστορίες του, τότε γεννήθηκε και για εμάς η ανάγκη να γνωρίσουμε το ίδρυμα μέσα από τους ανθρώπους του.

 

Η Ελισάβετ Σ. Χατζηγάκη είναι η γενική γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου και σύμβουλος επικοινωνίας του Ιδρύματος Χατζηγάκη από το 2017. Ένας άνθρωπος απλός, που αγκάλιασε μαζί με την ομάδα της από την πρώτη στιγμή που βρέθηκαν στο μικρό νησί της Τελένδου, τον μικρό Σάββα και το ιδιαίτερο αυτό σχολείο. «Ένας όμορφος άνθρωπος». Μας είπε κάτοικος του νησιού που τη γνώρισε από κοντά.

 

 

Πως γεννήθηκε το ίδρυμα Χατζηγάκη

«Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Χατζηγάκη γεννήθηκε από μία βασική αξία που διέπει την οικογένεια Χατζηγάκη διαχρονικά. Την αξία της προσφοράς και την αγάπη για τον άνθρωπο. Είναι  μία πολυμορφική, πολυδιάστατη πλατφόρμα κοινωφελούς και πολιτιστικής δράσης. Ιδρύθηκε το 2008 και ξεκίνησε την επίσημη λειτουργία του το 2012.

Πρεσβεύει το όραμα του ιδρυτή, νομικού και λογοτέχνη Παναγιώτη Χρ. Χατζηγάκη, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή και την περιουσία του στην προαγωγή του πολιτισμού και στη διαφύλαξη της ιστορίας της χώρας μας μέσα από τη συγγραφή. Μάλιστα, τιμήθηκε και για το συγγραφικό του έργο με Βραβείο Φιλίας Τρικάλων. Έφυγε από την ζωή, το 2011 και δεν πρόλαβε να δει το Ίδρυμα να παίρνει «σάρκα και οστά». Μας λέει η Ελισάβετ Σ. Χατζηγάκη και συνεχίζει: «Το όραμα του, βήμα-βήμα, έγινε πράξη μέσα από τη θέληση και το πείσμα του συνιδρυτή, καθηγητή-ερευνητή ιατρού Δρ. Στέλιου Μ. Χατζηγάκη, ο οποίος υπηρέτησε τον άνθρωπο μέσα από την ιατρική επιστήμη για περισσότερα από 40 χρόνια και συνεχίζει να υπηρετεί τον άνθρωπο με μία καθολικότητα πλέον, με την πραγμάτωση της αποστολής του ιδρύματος».

 

 

 

Η Οικογένεια Χατζηγάκη |

πρόκειται για μία ιστορική οικογένεια από το Περτούλι, Τρικάλων, η οποία από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους  Τούρκους το 1881, έχει να επιδείξει συνεχή παράδοση ενασχόλησης και προσφοράς, πολιτικής και κοινωνικής, στον ελληνικό δημόσιο βίο.

 

Σκοπός του Ιδρύματος Χατζηγάκη

Η ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ισότιμης πρόσβασης σε βασικά εργαλεία και εξοπλισμό σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μέχρι την υποστήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων μέσω πρωτοβουλιών όπως τα «Πακέτα Αγάπης» και τα «Γεύματα Αγάπης», το ίδρυμα, εδώ και 17 χρόνια, σταθερά, αρκετές φορές σιωπηλά, υπηρετεί με συνέπεια τους σκοπούς του, ενώ από το 2022 ξεκινά μία νέα εποχή για το ίδρυμα όπου η έμφαση δίνεται ξεκάθαρα στην ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών και στην κινητοποίηση εθελοντών από κάθε άκρη της πόλης.

 

 

Ακριτικοί προορισμοί και  δράσεις

«Τα προγράμματα μας έχουν ως κεντρικό άξονα την ενδυνάμωση και υποστήριξη ακριτικών νησιωτικών ή δυσπρόσιτων ορεινών κοινοτήτων. Ένα από τα στρατηγικά προγράμματα δωρεών μας, το Πρόγραμμα «Μαζί για το Σχολείο» που από το 2012, υποστηρίζει απομακρυσμένες σχολικές κοινότητες που έχουν ακόμα και έναν μαθητή ή που βρίσκονται στα βορειότερα σημεία όπως πχ. Ρούσσα και το Μικρό Δέρειο στον Έβρο ή ο Εχίνος στην Ξάνθη  ή στα νοτιότερα σημεία της χώρας στα σύνορα όπως π.χ. το Καστελλόριζο, το Αγαθονήσι, την Ψέριμο και την Τέλενδο στο Νότιο Αιγαίο. Το περιβαλλοντικό εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα «Παιδεία & Περιβάλλον» επίσης έχει ταξιδέψει σε σχολικές κοινότητες Α’ βάθμιας εκπαίδευσης από το Σουφλί μέχρι και την Ηρακλειά για την ενίσχυση του περιβαλλοντικού αλφαβητισμού και την διάδοση υγιών κυκλικών πρακτικών για την μετάβαση προς ένα κλιματικά ανθεκτικό μέλλον που ξεκινά από τα παιδιά.

Για εμάς, ήταν και θα είναι πάντα προτεραιότητα να θέτουμε σε πρώτο πλάνο δράσης και στήριξης απομακρυσμένες κοινότητες σε μία έμπρακτη προσπάθεια θεμελίωσης μίας ισόνομης και ισότιμης κοινωνίας όπου οι κοινότητες που βρίσκονται μακριά από τα αστικά κέντρα δεν θα στερούνται τίποτα λόγω γεωγραφικής θέσης. Σκέψη μας και απώτερος στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε σταθερές γέφυρες ωφέλιμης αλληλεπίδρασης σε όλα αυτά τα σημεία, και εργαζόμαστε αδιάκοπα γύρω από αυτό αν και είναι κάτι το οποίο, δεν μπορεί να καταστεί εφικτό εν μία νυκτί.

 

 

 

Θα ήθελα να υπογραμμίσω, το Ίδρυμα Χατζηγάκη είναι ένα μικρό, οικογενειακό ίδρυμα όπου η οικογένεια εμπλέκεται διοικητικά και ενεργεί και στο πεδίο για την χαρτογράφηση των αναγκών, την στενή παρακολούθηση της εξέλιξης των προγραμμάτων και τελικά την αξιολόγηση αυτών. Μάλιστα, αυτό το διάστημα δημοσιεύσαμε και την Αναφορά Αντικτύπου του Προγράμματος Παιδεία & Περιβάλλον, ο 2ος Κύκλος «Το Δάσος, Το Σπίτι μας | Έβρος 2024-25».

Πρακτικά λοιπόν, λειτουργούμε πάντα, σ’ ένα απόλυτα αυστηρό πλαίσιο καταγραφής, παρακολούθησης και μέτρησης της ωφελιμότητας και του αποτυπώματος των έργων μας. Για εμάς, τίποτα και ποτέ, δεν αφήνεται στην τύχη του…γιατί ξεκινάμε και ολοκληρώνουμε κάθε έργο με κέντρο τον άνθρωπο, χτίζουμε πολύτιμους δεσμούς με τις εξυπηρετούμενες ομάδες, ανατροφοδοτούμε την αποστολή μας από τις εντυπώσεις, σκέψεις, ιστορίες που μοιράζονται μαζί μας». Μας λέει στο Humanstories.gr η Ελισάβετ Χατζηγάκη.

 

 

 

Δράσεις του ιδρύματος Χατζηγάκη, για την Παιδεία «Παιδεία & Περιβάλλον» και την Κοινωνική Προσφορά.  Πρόγραμμα «Μαζί για το Σχολείο»

«Οι πρωτοβουλίες που πραγματοποιούνται σε ακριτικά σημεία της χώρας ποικίλουν και αντηχούν κάθε φορά και τον ετήσιο σχεδιασμό. Ωστόσο, σταθερά, δύο από τα στρατηγικά μας προγράμματα στηρίζουν απομακρυσμένες κοινότητες. Στον άξονα της Παιδείας, το Πρόγραμμα «Παιδεία & Περιβάλλον», το πρώτο περιβαλλοντικό πρόγραμμα του Ιδρύματος, αφιερωμένο στη βιωματική περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη βιωματική δράση ξεκινώντας από τα παιδιά ηλικίας 4-12 ετών με έμφαση σε ακριτικές, δυσπρόσιτες περιοχές σε όλη την Ελλάδα. Ξεκίνησε το 2022 και ταξίδεψε σε 6 ακριτικά νησιά του Νοτίου Αιγαίου και στην συνέχεια στο Σουφλί, στον Έβρο. Τρία χρόνια αργότερα και ο σπόρος που φυτέψαμε με την πιλοτική του έναρξη στα Τρίκαλα, έγινε κήπος, δάσος με αμέτρητες στιγμές σε πολλές σχολικές κοινότητες της χώρα μας. Έχουν πραγματοποιηθεί ήδη 2 θεματικοί κύκλοι στην νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα με 550+ μαθητές και μαθήτριες να λαμβάνουν μέρος με περισσότερες από 100 ώρες βιωματικής εκπαίδευσης και 50 διαφορετικές δράσεις στο πεδίο.

 

 

 

Στον άξονα της Κοινωνικής Προσφοράς, το Πρόγραμμα «Μαζί για το Σχολείο» έχει ταξιδέψει σε εκατοντάδες σχολικές μονάδες σε δυσπρόσιτα ορεινά σημεία όπως το χωριό Σιδηρώ στον Έβρο, το Ξυλοπάροικο Τρικάλων, το Ανθηρό Καρδίτσας, απομακρυσμένα χωριά του κάμπου όπως η Πατουλιά και ακριτικά νησιά όπως η Τέλενδος, η Θύμαινα, η Ψέριμος. Συνεχίζουμε με στόχο να φτάσουμε σε όλα τα απομακρυσμένα σημεία της χώρας μας και να προσφέρουμε με τα μέσα, τους συνοδοιπόρους και την ατέρμονη ενέργεια που διαθέτουμε»

 

Η Ελισάβετ Χατζηγάκη μαζί με όλη την ομάδα της ταξιδεύουν συχνά ώστε να γνωρίσουν από κοντά τους τόπους δράσης τους. Να συνδιαλλαγούν με τους ανθρώπους. Να μοιραστούν τις ανησυχίες τους. Γίνονται όλοι μαζί οικογένεια, και θυμάται κάποιες στιγμές που την συγκίνησαν.

«Η αλήθεια είναι ότι η φύση του έργου μας είναι τέτοια και εμού προσωπικά καθώς ταξιδεύω συνεχώς και βρίσκομαι όσο περισσότερο μπορώ στο πεδίο κατά την υλοποίηση των προγραμμάτων και των πρωτοβουλιών μας και αυτό πρακτικά καθιστά το «βαλιτσάκι» των καταλυτικών ιστοριών αρκετά «βαρύ», δεν μπορώ όμως να μην αναφερθώ στην πιο πρόσφατη σύνδεση που είχα με τον νεαρό Σάββα στο νησί της Τελένδου.

Πρόκειται για τον μοναδικό μαθητή στο Δημοτικό Σχολείο του νησιού, στο οποίο το Ίδρυμα Χατζηγάκη μέσα από το πρόγραμμα «Μαζί για το Σχολείο» έχει αναλάβει να υλοποιήσει ένα πολύπλευρο έργο στήριξης για την αναβάθμιση του προαύλιου χώρου του σχολείου. Η πρώτη αποστολή της ομάδας μας πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες εβδομάδες και αφορούσε καλλιτεχνικές παρεμβάσεις με μία συμβολική τοιχογραφία και βάψιμο των τοίχων του σχολείου. Αυτό που «κρατώ» και με συγκίνησε περισσότερο ήταν η αυθεντική και ειλικρινής αγάπη που μας προσέφερε τόσο γενναιόδωρα ο Σάββας, το πλατύ χαμόγελό χαράς του όταν έβαφε με τα πινέλα ή με τα σπρέι τον τοίχο του σχολείου του μαζί με την δασκάλα του και την ομάδα του Ιδρύματος. Το πιο συγκινητικό όμως απ΄ όλα είναι ότι ο Σάββας μας έκανε  αμέσως να αισθανθούμε μέρος της οικογένειας του, μας γνώρισε αγαπημένα του πρόσωπα, τον παππού του, την μητέρα του και μας έδειξε την αγαπημένη του βάρκα με την οποία κάνει βόλτες στο λιμάνι και ψαρεύει (…). Ευρύτερα, θα ήθελα να αναφερθώ στην πραγματική αίσθηση ζεστασιάς και την εγκάρδια φιλοξενία που δεχόμαστε απ΄ όλες τις κοινότητες που έχουμε επισκεφθεί από το Σουφλί και το Σιδηρώ μέχρι το Αγαθονήσι και το Καστελλορίζο. Οι τοπικές κοινότητες μας «αγκαλιάζουν» και «διψούν» να μάθουν ότι νέο «κουβαλάμε» στις βαλίτσες μας. Κι εμείς όμως «διψάμε» να μάθουμε για τους τοπικούς θρύλους, τις ιστορίες τους και αυτό που τελικά εισπράττουμε είναι πάντα πολύ μεγαλύτερο και πολυτιμότερο από αυτό που φανταζόμαστε. Γιατί, μέσα από αυτό το αυθεντικό «μοίρασμα» γινόμαστε περήφανα μέλη (έστω και για λίγο) αυτών των κοινοτήτων και έτσι εκμηδενίζουμε τη γεωγραφική απόσταση…».

 

 

 

 

«Ένα εθελοντικό ταξίδι με το Ίδρυμα»

«Το 2022, στο Ίδρυμα Χατζηγάκη  προχωράμε σε στρατηγικό επαναπροσδιορισμό της αποστολής, έπειτα από αρκετό καιρό έρευνας και αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες της κοινωνίας. Ως αποτέλεσμα, εντάσσουμε για πρώτη φορά τα βιωματικά εκπαιδευτικά προγράμματα, που θεμελιώνονται με εκπαιδευτικές δράσεις που σχεδιάζουμε και υλοποιούμε στο πεδίο. Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της συντονισμένης προσπάθειας της εξωστρέφειας του ιδρύματος είναι και η θεμελίωση προγραμμάτων  όπως το Πρόγραμμα «Πρακτικής Άσκησης» και το Πρόγραμμα «Εθελοντισμού».

 

Στο Πρόγραμμα Εθελοντισμού του Ιδρύματος μετράμε από το 2023, μία ιδιαίτερα ενεργή κοινότητα εθελοντών που έρχονται από κάθε σημείο της Αττικής αλλά και από την Περιφέρεια. Σκεφτήκαμε όμως, ότι για να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, στο πλαίσιο πάντα, της διαχρονικής δέσμευσής μας για την δημιουργία σταθερών δεσμών στα ακριτικά μέρη στα οποία ταξιδεύουμε, θα χρειαστεί να έχουμε περισσότερους κοινωνούς που βιωματικά θα ανακαλύψουν τη δύναμη της προσφοράς και τις υπάρχουσες ανισότητες μέσα από μία δυνατή εμπειρία όπως ένα εθελοντικό ταξίδι με το Ίδρυμα. Στόχος μας και πάλι να προσφέρουμε, σταθερά και με συνέπεια, συνθέτοντας όπως και σε αλλά προγράμματα μας λ.χ. «Πακέτα Αγάπης», ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα προσφοράς πολλαπλών δρώντων.

Συνεπώς, γεννήθηκε ο βραχίονας των «Εθελοντικών Αποστολών» όπου θα μπορούμε να ανοίγουμε κάποια επιλεκτικά ταξίδια μας-αποστολές σε διαφορετικά σημεία του χάρτη στην εθελοντική μας κοινότητα. Θέλουμε όμως να διασφαλίσουμε ότι αυτό θα λειτουργήσει ωφέλιμα για όλες τις πλευρές, όποτε, την παρούσα χρονική στιγμή, βρισκόμαστε σε περίοδο σχεδιασμού και επιλογής των πρώτων προορισμών οι οποίοι φυσικά συνδέονται με επιμέρους Προγράμματα μας, όπως το «Παιδεία & Περιβάλλον» και το «Μαζί για το Σχολείο». Γιατί, το έργο μας αποκτά άλλο νόημα, όταν η σύνδεση με τον σκοπό γίνεται συλλογικά. Εξάλλου, από εκεί προέκυψε και η χαρακτηριστική φράση την οποία πρεσβεύει η αποστολή μας: «Mαζί, μπορούμε καλύτερα».  

 

 

Kριτήρια συμμετοχής για τους εθελοντές και πώς μπορούν να δηλώσουν ενδιαφέρον

«Για το Πρόγραμμα των Εθελοντικών Αποστολών, μέχρι ώρας έχουμε δημοσιεύσει μία φόρμα ενδιαφέροντος στην ιστοσελίδα και στα επίσημα κανάλια επικοινωνίας του φορέα μας, όπου θέτουμε κάποια βασικά ερωτήματα προκειμένου να είμαστε σε θέση σε δεύτερη φάση να δημιουργήσουμε κατηγορίες συμμετοχής λ.χ. εθελοντές που μπορούν να ταξιδέψουν μέχρι 2 ημέρες, ή μέχρι 4 ημέρες ή περισσότερες από 10 ημέρες. Φυσικά, ένα θεμελιώδες κριτήριο είναι η ηλικία, στις αποστολές δεχόμαστε εθελοντές και εθελόντριες 18+ και άνω. Εθελοντές και εθελόντριες με συναφή εμπειρία θα είναι πιο εύκολο να ακολουθήσουν, ωστόσο δεν είναι περιοριστικό αυτό το κριτήριο.

Θα ήθελα να υπογραμμίσω, ότι κέντρο μας είναι ο άνθρωπος περισσότερο απ’ ότι τα επιμέρους κριτήρια. Αν κάποιος ή κάποια επιθυμεί να ζήσει την εμπειρία μαζί μας είναι ευπρόσδεκτος ή ευπρόσδεκτη. Για τις τελικές επιλογές κάθε αποστολής, θα ακολουθείται, ένας συγκεκριμένος κύκλος συνεντεύξεων για την βέλτιστη αντιστοίχιση των ενδιαφερόμενων με το εκάστοτε πρόγραμμα και την αντίστοιχη αποστολή».  Επισημαίνει η Ελισάβετ Χατζηγάκη.

 

 

 

Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣIΑ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ

 «Μήνες πριν από την κάθε αποστολή, οι εθελοντές και οι εθελόντριες θα έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε μία σειρά από briefing sessions, εστιασμένα στο πρόγραμμα, τον σκοπό, την αποστολή αλλά και τον προορισμό. Κάθε εθελοντής και εθελόντρια, θα λαμβάνει ένα briefing document, με πληροφορίες και σημεία κλειδιά ώστε να υπάρχει επαρκής προετοιμασία πριν το ταξίδι. Προτεραιότητα μας είναι να κάνουμε αυτή την εμπειρία όσο πιο ξεχωριστή και όσο πιο ουσιαστική γίνεται για όλες τις πλευρές με στόχο να καλλιεργήσουμε τον «σπόρο της προσφοράς» σε όλες και όλους, με όσες και με όσους θα γίνουμε «συν-ταξιδιώτες».

 

 

Τα θετικά αποτελέσματα του προγράμματος Εθελοντικών Αποστολών

 «Η πραγματική επιτυχία αυτού του προγράμματος Εθελοντικών Αποστολών θα είναι να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μία ετερόκλητη, δυναμική ομάδα σταθερών εθελοντών και εθελοντριών που θα ακολουθούν τις αποστολές του Ιδρύματος με συνέπεια και θα συνεισφέρουν ποικιλοτρόπως σ’ αυτές ενώ παράλληλα θα έχουν την ευκαιρία να εκπαιδεύονται σε επιμέρους θεματικές π.χ. περιβάλλον, τέχνη, ρομποτική κ.α. και να εκπαιδεύουν ως επακόλουθο τις νεότερες γενιές εθελοντών. Μόνο συλλογικά μπορούμε να επιφέρουμε πραγματικές κοινωνικές αλλαγές.

Ο στόχος του προγράμματος, εξάλλου, είναι ξεκάθαρος: αύξηση συμμετοχικότητας σε κοινωφελή έργα και πρωτοβουλίες εκτός πόλης: α. για την έμπρακτη στήριξη απομακρυσμένων κοινοτήτων αλλά κυρίως β. για να γίνουμε μέρος της διαδικασίας επίλυσης των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες αυτές. Μέρος της λύσης, γινόμαστε μόνο αν, βιωματικά, έχουμε «έρθει κοντά» στο πρόβλημα.

 

 

 

 

Κάθε Αποστολή για το Ίδρυμα Χατζηγάκη έχει συνέχεια…

«Κάθε αποστολή έχει έναν συγκεκριμένο σκοπό και μία συγκεκριμένη θεματική που αντηχεί έναν στόχο στο ευρύτερο πλαίσιο στοχοθεσίας ενός προγράμματος είτε είναι το «Παιδεία & Περιβάλλον» είτε το «Μαζί για το Σχολείο». Διαχρονικά, η φιλοσοφία του Ιδρύματος είναι να αποφεύγονται οι πρωτοβουλίες με «εφήμερο χαρακτήρα-πυροτεχνήματα». Μας ενδιαφέρει να προχωρούμε σε δράσεις με μακροβιότητα και ορίζοντα, ώστε να υπάρχει και μετρήσιμο αποτύπωμα. Ωστόσο, αυτό γίνεται πιο συγκεκριμένο ανάλογα με τον προσανατολισμό του κάθε προγράμματος, για παράδειγμα, το «Παιδεία & Περιβάλλον» υλοποιείται με την μορφή ετήσιων κύκλων κ.ο.κ. Το έργο μας είναι συνεχές, τουλάχιστον, προσπαθούμε αδιάκοπα ώστε να είναι συνεχές καθώς οι ανάγκες είναι συνεχείς…»

 

 

 

---

Κλείνοντας  να σταθούμε  σε ένα βασικό ζήτημα για τη χώρα μας «Πώς θα μπορούσαμε να γεμίσουμε ξανά τους μικρούς τόπους φωνούλες, τα σχολεία μας με παιδιά και νέους. Είναι ίσως το μεγαλύτερο εγχείρημα για την Ελλάδα σήμερα, που πρέπει να προχωρήσει και μάλιστα άμεσα, για να μπορούμε να λέμε:  ότι ναι, τελικά οι προσπάθειες που γίνονται από κράτος,  ιδιώτες, φορείς και εθελοντές έχουν αποτέλεσμα.

 

«Έχω αναφερθεί αρκετές φορές στο γεγονός ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν θα πρέπει να αντικαθιστά το κράτος. Καταθέτοντας όμως την ειλικρινή μου εμπειρία από αρκετά απομακρυσμένα σημεία στα οποία έχω ταξιδέψει με αποστολές του Ιδρύματος, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα και σε όχι πάντα εύκολες συνθήκες, οφείλω να ομολογήσω ότι οι προκλήσεις είναι πολυάριθμες κα η συζήτηση αυτή είναι πολύ-παραγοντική.

 

Υπάρχουν σοβαρότατα ζητήματα που όπως φαίνεται μας έχουν οδηγήσει ως έθνος στην ερημοποίηση της περιφέρειας και την πυκνότατη συσσώρευση ανθρώπινου κεφαλαίου στα μεγάλα αστικά κέντρα. Από την μία η μαζική ερημοποίηση, εγείρει καίρια ερωτήματα τα οποία η Πολιτεία οφείλει να απαντήσει ως προς λ.χ. το: “πως διαφυλάσσεται η υγιής και ισότιμη ανάπτυξη ενός έθνους όταν το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού βρίσκεται στα μεγάλα αστικά κέντρα;” Από την άλλη η εγκατάλειψη περιοχών στην περιφέρεια είναι αναπόφευκτη όταν η έλλειψη βασικών αλλά και σύγχρονων υποδομών  (Κέντρα Υγείας, Σχολεία, Οδικό Δίκτυο, Ακτοπλοϊκοί Άξονες) καθιστά μη-βιώσιμη την καθημερινότητα σ’ ένα ακριτικό σημείο στον χάρτη.

 

Ναι, η αποκέντρωση κρίνεται πλέον αναγκαία αν θέσουμε στην εξίσωση και την μεταβλητή της «κλιματικής ανθεκτικότητας» στην οποία συνθήκη καλούμαστε αν μεταβούμε άμεσα. Ωστόσο, για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε εκ νέου εύρωστες και ανθεκτικές  κοινότητες στην περιφέρεια, η Πολιτεία οφείλει πρωτίστως να λειτουργήσει μ’ ένα σοβαρό, σφαιρικό εθνικό σχέδιο δράσης με καθαρούς άξονες και προτεραιότητες. Επιγραμματικά, απαραίτητοι άξονες που οφείλουμε να δούμε είναι: η τόνωση των τοπικών οικονομιών, πραγματικές ευκαιρίες για επαγγελματική αποκατάσταση, η αναβάθμιση όλων των υποδομών ξεκινώντας από τις υπηρεσίες και τα κέντρα υγείας, τα σχολεία και φυσικά εκσυγχρονίζοντας όλα τα δίκτυα και τους άξονες μεταφορών. Υπάρχουν σημεία που επισκεφθήκαμε στην νησιωτική Ελλάδα, που λόγω βλάβης του μοναδικού πλοίου, είχαν μείνει 6 ολόκληρους μήνες (!!)  χωρίς σύνδεση.

 

 

 

 

Ο ρόλος ενός κοινωφελούς ιδρύματος είναι να καλλιεργεί το πρόσφορο έδαφος διοχετεύοντας στοχευμένα πόρους και τεχνογνωσία ώστε η κοινωνία να προχωρά ένα σκαλοπάτι παραπάνω στη σκάλα της εξέλιξης και όχι να καλείται να αναλαμβάνει, ενίοτε, ρόλο συνεισφοράς στην κάλυψη ενός κυκεώνα βασικών αναγκών που εμπίπτουν κυρίως στην αποτελεσματική λειτουργία των κρατικών μηχανισμών». Μας λέει η Ελισάβετ Χατζηγάκη, και συνεχίζει:

Στα χρόνια, λοιπόν, που δραστηριοποιούμαι στο Ίδρυμα, έχω δει υπέροχα παραδείγματα ανθρώπων που είτε αγαπούν τον τόπο τους και παρά τις προκλήσεις και τις συνεχείς αντιξοότητες, παραμένουν σ’ αυτόν, είτε νέους ανθρώπους που επιστρέφουν και επενδύουν σ’ ένα «μικρό» τόπο και σε μία ζωή μακριά από την πόλη. Γι’ αυτά ακριβώς τα φωτεινά παραδείγματα, στο Ίδρυμα Χατζηγάκη αναλαμβάνουμε να φέρουμε εις πέρας έργα, με καθαρά ελπιδοφόρο αλλά και πρακτικό χαρακτήρα, ώστε να ενδυναμώσουμε τις τοπικές κοινότητες και να ενισχύσουμε την περαιτέρω ανάπτυξη τους όπως με το Πρόγραμμα «Παιδεία & Περιβάλλον» που επανασχεδιάστηκε ο 2ος Κύκλος αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες των ακριτικών πυρόπληκτων κοινοτήτων του Έβρου μετά τις μεγάλες φωτιές του Αυγούστου 2023 ή με το πρόσφατο έργο στήριξης που υλοποιούμε στο Δημοτικό Σχολείο της Τελένδου μ’ έναν και μοναδικό μαθητή του σχολείου. Γιατί, πιστεύομε στις μικρές κινήσεις, μεγάλης αξίας». Τελειώνει η Ελισάβετ Χατζηγάκη.

 

 

 

 

 

Το Ίδρυμα Χατζηγάκη στηρίζει το Δημοτικό Σχολείο Τελένδου με μια καλλιτεχνική παρέμβαση-σταθμό

Το Κοινωφελές Ίδρυμα Χατζηγάκη, πιστό στη δέσμευσή του για στήριξη των παραμεθόριων σχολείων της χώρας, επέλεξε φέτος να τιμήσει το Δημοτικό Σχολείο Τελένδου –ένα ιστορικό μονοθέσιο σχολείο που συμπληρώνει 80 χρόνια λειτουργίας– μέσα από μια ξεχωριστή καλλιτεχνική και εκπαιδευτική παρέμβαση.

Κεντρικό σημείο της δράσης αποτέλεσε η δημιουργία μιας τοιχογραφίας στον προαύλιο χώρο του σχολείου από τον διεθνώς καταξιωμένο καλλιτέχνη Βενέδικτο Αντύπα, απόφοιτο της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών της Αμβέρσας και καλλιτεχνικό διευθυντή του Maison Faliakos. Ο καλλιτέχνης, χωρίς προκαθορισμένο σχέδιο, άντλησε έμπνευση από τη φύση του νησιού, τον μοναδικό μαθητή Σάββα, τη δασκάλα και τους κατοίκους της Τελένδου. Το αποτέλεσμα είναι ένα έργο-σύμβολο σύνδεσης και προσφοράς: χέρια που αναδύονται από τη θάλασσα για να προσφέρουν στο νησί – μια εικόνα συγκινητική, γεμάτη χρώμα, φροντίδα και ελπίδα.

Η δράση ενισχύθηκε με σύγχρονο εκπαιδευτικό εξοπλισμό, εργαστήρια STEAM, κυκλικά δώρα από ανακυκλωμένα υλικά και πολύτιμη υποστήριξη από τις εταιρείες SKROUTZ, Praktiker Hellas, VECHRO, COSMOS LAC, τη MEPP Environmental και τον Δήμο Καλύμνου.

Όπως σημείωσε ο ίδιος ο Βενέδικτος Αντύπας: «Η τέχνη βγήκε από τα όρια της γκαλερί, άγγιξε τους απλούς κατοίκους ενός απομακρυσμένου νησιού και ενώθηκε με την ψυχή τους. Είδα κι ένιωσα την χαρά και την αγάπη στα μάτια τους και κυρίως του μοναδικού μαθητή, του μικρού Σάββα.»