Πλησιάζοντας τη Λέρο από τη θάλασσα, το βλέμμα γεμίζει γαλάζιο και ηρεμία. Το Λακκί απλώνεται μπροστά σαν καρτ-ποστάλ, με αρχιτεκτονική που θυμίζει ιταλικές παραθαλάσσιες πόλεις και λόφους που αγκαλιάζουν τα φυσικά της λιμάνια. Κι όμως, πίσω από αυτή την ειδυλλιακή εικόνα κρύβεται μια βαριά μνήμη. Εδώ, η στεριά και η θάλασσα φύλαξαν για δεκαετίες τα σημάδια της Μάχης της Λέρου — της τελευταίας νίκης των Γερμανών και της τελευταίας ήττας των Συμμάχων πριν αρχίσει η ναζιστική Γερμανία να υποχωρεί.

 

Στο κέντρο του νησιού, ανάμεσα στο Λακκί και την Αγία Μαρίνα, ο Θανάσης Παραπονιάρης, συντηρεί το όραμα του πατέρα του Γιάννη. Την «χρονοκάψουλα» Deposito di Guerra. Ένα συγκλονιστικό μουσείο, με εκθέματα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την μάχη της Λέρου. Κάτω από τα γαλάζια νερά που περιβάλλουν το νησί και σχεδόν σε κάθε σπιθαμή της Λέρου, εκτυλίχθηκαν χιλιάδες Ανθρώπινες Ιστορίες νέων, που είτε ήρθαν να κατακτήσουν, είτε ήρθαν να υπερασπιστούν το νησί,  και που είτε βρέθηκαν και θάφτηκαν στα πολεμικά νεκροταφεία, είτε παρέμειναν για πάντα κάτω από το γαλάζιο σάβανο του Αιγαίου πελάγους. Μερικά αντικείμενα από τις Ανθρώπινες αυτές Ιστορίες, φιλοξενούνται στο Μουσείου του Θανάση Παραπονιάρη. «Από μικρός παρακολουθούσα τον πατέρα μου και έβλεπα την συλλογή» λέει ο Θανάσης και συνεχίζει: «Εμένα το δωμάτιο μου ήταν στο κάτω μέρος του σπιτιού, οπότε έξω από το δωμάτιο μου, ήταν τοποθετημένη όλη αυτή η συλλογή που βλέπετε. Έτσι ήμουν συνηθισμένος και με τους στρατιώτες και με όσα βλέπετε. Μετά, μπήκαμε στην διαδικασία να χτίσουμε αυτό τον χώρο, ο οποίος είναι φτιαγμένος με τα σχέδια μιας ιταλικής αποθήκης. Είναι αντιγραφή μιας αποθήκης, από αυτές που είχαν οι Ιταλοί και βάζανε μέσα ρεζέρβες, ανταλλακτικά και τέτοια πράγματα. Κτίσαμε το κτίριο αυτό, γιατί η έκθεση γίνονταν όλο και πιο γνωστή με αποτέλεσμα να έρχονται επισκέπτες στο σπίτι κι αυτό ήταν δύσκολο για την οικογένεια. Είχαμε επισκέπτες συνέχεια και ήταν δύσκολο για τη μητέρα μου να καλοδέχεται συνέχεια τον κόσμο. Έτσι,  αποφασίσαμε να χτίσουμε αυτό το αντίγραφο της Ιταλικής αποθήκης, σε δικό μας χώρο και να στεγάσουμε το μουσείο Deposito di Guerra».

 

 

 

 

 

 

Ο πατέρας του Θανάση, ο Γιάννης, γεννήθηκε το 1954 και από την ηλικία των οκτώ περίπου ετών, άρχισε να μαζεύει -όπως και τα περισσότερα παιδιά της Λέρου- τα αντικείμενα που έβρισκε στα χωράφια και τα βουνά του νησιού, κατάλοιπα της μάχης της Λέρου. Είχε μάλιστα και ένα ατύχημα, όταν στην ηλικία των 16 ετών, ένα όπλο που είχε βρει και το περιεργαζότανε εκπυρσοκρότησε, με αποτέλεσμα να χάσει την όραση του και να χρειαστούν αρκετές επεμβάσεις μέχρι να καταφέρει να την επαναφέρει. Εξάλλου, στο νησί της Λέρου έχουν γίνει πολλά δυστυχήματα με παιδιά ή και μεγαλύτερους που έβρισκαν όπλα ή πυρομαχικά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μητέρα τότε του Γιάννη Παραπονιάρη, είχε «ξεφορτωθεί» αρκετά αντικείμενα από την συλλογή του έφηβου τότε γιού της. Το περιστατικό αυτό δεν πτόησε τον Γιάννη Παραπονιάρη, που μεγαλώνοντας μεγάλωνε και τη συλλογή του, είτε αγοράζοντας, είτε ανταλλάσσοντας, είτε συλλέγοντας εκθέματα από όλο το νησί. Το 2013 μαζί με την βοήθεια του γιού του του Θανάση, φτιάξανε το σημερινό μουσείο Deposito di Guerra το οποίο αποτελεί αντίγραφο Ιταλικής αποθήκης.

 

 

«Να δώσετε τα προσωπικά μου αντικείμενα στο μουσείο»

Όλα αυτά τα χρόνια, αρκετοί βετεράνοι, οι οποίοι είχαν πάρει μέρος στην μάχη της Λέρου, είχαν επισκεφθεί τον πατέρα του Θανάση και το μουσείο. «Το 2003, είχε έρθει ένας Γερμανός βετεράνος με ένα σύντροφο του» θυμάται ο Θανάσης και συνεχίζει: «Ο Franz Krey. Αυτό ήταν το όνομα του. Ο πατέρας μου τους καλοδέχθηκε. Ο Krey ήταν αλεξιπτωτιστής και είχε πάρει μέρος στην μάχη της Λέρου. Μετά από την επίσκεψη του, είχαν κρατήσει επικοινωνία με τον πατέρα μου. Λίγο πριν πεθάνει, άφησε ένα γράμμα στο γιό του και του έλεγε ότι ήθελε να δώσει τα προσωπικά του αντικείμενα, στο μουσείο μας. Αυτό ήταν μεγάλη τιμή για εμάς. Έτσι ο γιός του, μας έστειλε τους δύο σιδηρούν σταυρούς που είχε πάρει, το μαχαίρι του, την πυξίδα του, φωτογραφίες από την απονομή των μεταλλίων. Το ένα μετάλλιο το είχε πάρει στην πτώση στην Λέρο και το άλλο στην πτώση στην Ρωσία.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Απαγορεύεται η πώληση

Ο Θανάσης, συνεχίζει να συλλέγει αντικείμενα από την μάχη της Λέρου. Έχει όμως μια βασική αρχή, που του την μετέδωσε ο πατέρας του. «Δεν θα πουλήσεις ποτέ κάποιο αντικείμενο από την μάχη της Λέρου» του είχε πει. «Πλέον, δεν μαζεύω αντικείμενα που βρίσκω στα βουνά. Το να βάλω μια ακόμη σφαίρα ή ακόμη έναν κάλυκα σε ένα κουτί στο μουσείο, δεν λέει τίποτε. Θέλω όλα αυτά τα πράγματα, να μείνουν επάνω στο βουνό, ώστε οι ερευνητές που έρχονται πλέον στο νησί και μελετούν την μάχη της Λέρου, να βρουν κάτι προκειμένου να ακολουθήσουν τα βήματα των μονάδων και να κατανοήσουν πως εξελίχθηκε η μάχη. Αυτό που κάνω εγώ, θα ήθελα να το κάνουν και οι άλλοι. Βέβαια αν βρεθούν κάποια αντικείμενα σε κάποιο σπίτι που θέλουν να τα δώσουν στο μουσείο ή που μπορώ να τα αγοράσω, τότε τα παίρνω».

Η συντήρηση ενός μουσείου όπως το Deposito di Guerra δεν είναι απλή υπόθεση. «από το 2013 που έγιναν τα εγκαίνια του μουσείου, λέγαμε με τον πατέρα μου ότι κάθε χρόνο έπρεπε να βγάζουμε τα εκθέματα για να τα καθαρίζουμε. Τελικά, όταν έφυγε από την ζωή το 2019 αποφασίσαμε με την μητέρα μου να τα καθαρίσουμε. Είχαμε ένα τραπέζι, βγάζαμε τα εκθέματα από κάθε βιτρίνα ένα ένα, τα καθαρίζαμε, τα συντηρούσαμε και μετά τα βάζαμε πάλι στην θέση τους. Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε τον Φεβρουάριο και τελείωσε τον Μάιο» λέει ο Θανάσης.

 

 

 

 

 

 

Τα ναυάγια

---

Κάτω από το γαλάζιο: Πάνω από 50 ναυάγια κρύβει ο βυθός γύρω από τη Λέρο

---

Ο Θανάσης και ο  πατέρας του, στην αρχή συνέλεγαν αυτά που έβρισκαν στην στεριά, αυτά που τους έδιναν διάφοροι Λεριοί, αλλά και αυτά που τους έφερναν ψαράδες, οι οποίοι συχνά πυκνά ανέβαζαν με τα δίκτυα τους, διάφορα ευρήματα από ναυάγια του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου. «Έτσι ξεκινήσαμε με τον πατέρα μου, να ασχολούμαστε με την κατάδυση» λέει ο Θανάσης και συνεχίζει: «Προκειμένου να βλέπουμε από κοντά τα ναυάγια που υπάρχουν γύρω από το νησί. Δυστυχώς τα ναυάγια που υπάρχουν, με τα χρόνια έχουν γίνει ύφαλοί, συγκεντρώνουν πολλά ψάρια κι έτσι οι ψαράδες ρίχνουν δίκτυα εκεί. Με τα δίκτυα πολλές φορές, καταστρέφουν τα ναυάγια και αυτό είναι λυπηρό. Βέβαια τα ναυάγια τα καταστρέφει και η θάλασσα». Γύρω από την Λέρο, μέχρι σήμερα υπάρχουν περισσότερα από 50 ναυάγια τα οποία είναι γνωστά και σημαδεμένα. Ομάδες αυτοδυτών όμως ψάχνουν συνέχεια, αφού ο βομβαρδισμός της Λέρου κράτησε 52 ημέρες και κατά την διάρκεια του αλλά και κατά την διάρκεια της απόβασης των Γερμανών, χάθηκαν μέσα στην θάλασσα πολλά πλοία και αεροπλάνα.

 

 

Deposito Di Guerra – Ioannis Paraponiaris

                                                                https://www.facebook.com/depositodiguerra/?locale=it_IT