Βία, ένας αόρατος εχθρός
«Η γυναίκα είτε φοβάται, είτε δεν αναγνωρίζει ότι βρίσκεται σε μια κακοποιητική σχέση. Πιστεύει απλώς ότι παντρεύτηκε, ή συνδέεται με έναν δύσκολο σύντροφο». Η Αρετή Χαρτοφύλακα, συγγραφέας του βιβλίου «Αληθινές γυναίκες», έχει εμπνευστεί από τις πραγματικές ιστορίες 15 γυναικών, οι οποίες βίωσαν την έμφυλη βία. «Η βία είναι σκοτεινή και ο μοναδικός τρόπος να την εξαφανίσουμε είναι να ρίξουμε φως στο σκοτάδι της. Όσο γινόμαστε μάρτυρες της βίας χωρίς να αντιδρούμε είμαστε συνένοχοι. Δε νοείται κοινωνία χωρίς εν συναίσθηση και συμπόνια. Ήρθε ο καιρός οι γυναίκες να σπάσουν τη σιωπή τους».
Το «Αληθινές γυναίκες» είναι το πρώτο βιβλίο που γράφει η Αρετή Χαρτοφύλακα. «Ως μητέρα δύο κοριτσιών, είμαι ευαισθητοποιημένη επάνω στο θέμα αυτό. Το κίνημα Me-too με παρακίνησε, να γράψω αυτό το βιβλίο, με έμπνευση από 15 αληθινές ιστορίες, που ήδη γνώριζα. Οι χαρακτήρες, ανήκουν σε όλες τις ηλικίες. Μια ιστορία εξελίσσεται το 1960 και τώρα ο χαρακτήρας είναι 83 ετών, ενώ η νεότερη ιστορία, αφορά ένα κορίτσι 14 χρονών. Το ηλικιακό φάσμα είναι μεγάλο. Το λυπηρό είναι ότι δεν βλέπω να έχουν αλλάξει πολλά πράγματα μέσα στα χρόνια. Η ιστορία που πραγματεύεται τον βιασμό ενός κοριτσιού 14 ετών από έναν 19 χρόνο, δεν με αφήνει να είμαι αισιόδοξη.
Δείχνει ότι συμβαίνουν τραγικά πράγματα ακόμη και σήμερα, ανάμεσα στους νέους. Η βία δεν έχει να κάνει με τις κοινωνικές τάξεις και τις ηλικίες. Δεν κάνει διακρίσεις η βία. Πολλές φορές ακούω αυτό το ερώτημα και πάντα απαντάω με τον ίδιο τρόπο. Το μορφωτικό επίπεδο, το οικονομικό, η εθνικότητα, δεν παίζουν κανένα ρόλο. Η βία δεν έχει σύνορα. Δεν ξεχωρίζει κανέναν. Η ευαλωτότητα της γυναίκας όμως, είναι ένα γεγονός. Η πατριαρχία, το πατριαρχικό περιβάλλον που ζούμε ακόμη και σήμερα, είναι μια πραγματικότητα. Είτε μας αρέσει είτε όχι. Πρέπει να αλλάξουμε εμείς. Πρέπει να αλλάξουν πρώτα οι γυναίκες. Και λέω κι εγώ «εμείς» ως γυναίκα, πρέπει να πάψουμε να ανεχόμαστε την βία. Αλλά για να πάψουμε την ανεχόμαστε, πρέπει να την αναγνωρίσουμε. Να ξέρεις τι είναι βία για σταματήσεις να την ανέχεσαι. Η βία είναι ένας αόρατος εχθρός. Αν δεν ξέρεις τον εχθρό σου, πως θα τον πολεμήσεις; Υπάρχουν γυναίκες, που δεν ξέρουν ότι η λεκτική βία είναι κακοποίηση. Δεν γνωρίζουν ότι δεν είναι υποχρεωμένες σε μια σεξουαλική συνεύρεση και ότι αν δεν συναινούν, αυτό είναι βιασμός. Δεν το ξέρουν γιατί έχουμε μεγαλώσει με αυτά τα στερεότυπα. Οι γυναίκες δεν ξέρουν ότι πρέπει να έχουν κι εκείνες λόγο στα οικονομικά του σπιτιού. Νομίζουν ότι είναι δουλειά του άντρα να το κάνει, γιατί εκείνες ασχολούνται με την ανατροφή των παιδιών τους. Ενώ είμαστε σύγχρονη κοινωνία σε αυτά τα κοινωνικά ζητήματα είμαστε πολύ πίσω».
Οι γυναίκες προσδοκούν να ακουστούν
Το ενδιαφέρον στοιχείο στο βιβλίο της Αρετής Χαρτοφύλακα, είναι ότι οι ιστορίες από τις οποίες εμπνεύστηκε, είναι πραγματικές. Με αποτέλεσμα να έχει παρακολουθήσει την εξέλιξη τους μέσα στον χρόνο. «Οι γυναίκες προσδοκούν να αλλάξει κάτι. Προσδοκούν να ακουστεί η φωνή τους. Στο ερώτημα γιατί μένει μια γυναίκα σε μια κακοποιητική σχέση, το βιβλίο δίνει απαντήσεις» λέει και συνεχίζει: «Οι γυναίκες αυτές, κατάλαβαν ότι είχαν υποστεί βία από τις επιπτώσεις. Ανέπτυξαν ασθένειες, κατάθλιψη, ψυχοσωματικά. Έμειναν χωρίς χρήματα. Βρέθηκαν στα 80 τους, να μην έχουν χρήματα και να μην έχουν που να πάνε. Πως να ζήσουν. Το θέμα είναι ότι το κατάλαβαν εκ των υστέρων ή όταν είχαν παγιδευτεί με ένα τρόπο, ώστε είχαν εγκαταλείψει τον εαυτό τους. Ή είχαν χάσει όλες τις ευκαιρίες της ζωής γιατί είχαν είχαν εμπιστευθεί τον εαυτό τους και την ζωή τους στον σύντροφο τους. Έτσι ο θύτης αποκτά τον έλεγχο της ζωής της γυναίκας και γίνεται μετά εξουσιαστής. Μπορεί μετά ελέγχοντας την να ελέγχει την ζωή της. Τις συναλλαγές της, τις συναναστροφές της, τα πάντα. Οι ιστορίες του βιβλίου, είναι ετεροχρονισμένες. Αυτές οι γυναίκες είτε έχουν πάει παρακάτω, είτε έχουν αποδεχθεί μια πραγματικότητα σκληρή γι’ αυτές και συνεχίζουν να ζουν έτσι».
Η Αρετή Χαρτοφύλακα, είναι μια γυναίκα που ασχολείται με πολλά πράγματα. Είναι επιχειρηματίας στον χώρο του τουρισμού, τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται επαγγελματικά στον τομέα της διακόσμησης εσωτερικού χώρου, είναι ιδιοκτήτρια της aretinteriors.com και της «soul stone old town luxury suites». Παράλληλα σπουδάζει ψυχολογία στη σχολή Κοινωνικών ανθρωπιστικών Επιστημών του Aegean College. «Η συγγραφή δεν είναι κάτι καινούργιο για μένα. Είναι κάτι που το έκανα πάντα. Από δέκα χρονών» λέει και συνεχίζει: «Ξεκίνησα γράφοντας ποίηση. Το βιβλίο περιλαμβάνει και μερικά δικά μου ποιήματα. Η συγγραφή είναι κάτι με το οποίο μπορείς να εκφράσεις τον εαυτό σου και αν έχεις κάτι να πεις, να το πεις. Αυτή τη στιγμή διάλεξα να ασχοληθώ με αυτό το θέμα της έμφυλης βίας, επειδή ήθελα να φωτίσω το σκοτάδι της βίας. Ήθελα να πω κάτι και να βοηθήσω. Σκοπός μου είναι να πω κάτι για να βοηθήσω και όχι για να γίνω εγώ γνωστή ή για να κερδίσω κάτι από αυτό.»
Τοξική αρρενωπότητα
Έχοντας μελετήσει δεκαπέντε ιστορίες γυναικών οι οποίες βίωσαν την έμφυλη βία, η Αρετή έχει σχηματίσει μια άποψη όσον αφορά ποιες είναι οι αιτίες αυτής της μορφής βίας. «Δεν είναι ειδικός να απαντήσω αν όλα ξεκινούν από την οικογένεια» λέει και συνεχίζει: «από την εμπειρία μου ως άνθρωπος, από την συναλλαγή με τις γυναίκες, πιστεύω ότι όλο αυτό ξεκινάει με τον τρόπο που μεγαλώνουμε. Από τα πρότυπα που έχουμε. Ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η μόνη αλήθεια που ξέρει, είναι αυτή. Είτε είναι κορίτσι, είτε είναι αγόρι. Ανάλογα με αυτά που βιώνει. Από κει και πέρα, ως γυναίκες έχουμε ευθύνη, απέναντι στον εαυτό μας και την κοινωνία, να αλλάξουμε και να φιλτράρουμε τις πληροφορίες που δίνουμε και παίρνουμε. Να αλλάξουμε τον κόσμο και ως νέοι γονείς, να αλλάξουμε τα δεδομένα και τα στερεότυπα. Οι αλήθειες, είναι πλέον θέματα ταμπού. Πως είναι δυνατόν η αλήθεια μας να είναι ταμπού και να είμαστε ευτυχισμένοι θεωρητικά και γεμάτοι ενώ είμαστε άδειοι στην πραγματική μας ζωή; Υπάρχει για παράδειγμα, η τοξική αρρενωπότητα. Το έχουμε ακούσει πολλές φορές. «Οι άντρες δεν κλαίνε, οι άντρες δεν είναι ευαίσθητοι, οι άντρες είναι σκληροί». Τι μαθαίνουμε δηλαδή στα παιδιά; Να είναι σκληρά; να μην έχουν συναίσθηση, ενώ τα παιδιά είναι παιδιά; Όλοι έχουμε παιδιά και ξέρουμε ότι είτε είναι αγόρι είναι είτε είναι κορίτσι, οι ανάγκες είναι οι ίδιες. Η ανάγκη τους για αγάπη, για αποδοχή, για υποστήριξη, είναι η ίδια. Ανεξαρτήτως φύλου. Εμείς κατηγοριοποιούμε τα παιδιά μας. Εμείς οι ίδιοι και λέμε στα παιδιά μας, εσύ πρέπει να κάνεις αυτό κι εσύ το άλλο».
Μιλώντας για την έμφυλη βία, το ερώτημα «αν υπάρχει έμφυλη βία εναντίον αντρών» ήρθε ως φυσικό αποτέλεσμα. «Έχω δει γυναίκες, οι οποίες έχουν αυτή την πατριαρχική σκέψη στο μυαλό τους, και συμπεριφέρονται ως άντρες» λέει και συνεχίζει: «Ενώ είναι γυναίκες, συμπεριφέρονται με πατριαρχικό τρόπο, απέναντι σε άντρες, οι οποίοι είναι υποδεέστεροι σε μια δουλειά. Όταν έχουν μια σχέση εξουσίας, την ασκούνε σα να εκδικούνται με ένα τρόπο. Έχει συμβεί και από γυναίκα σε γυναίκα, γιατί συμπεριφέρονται με έναν πατριαρχικό τρόπο. Πολλές φορές το συναντάμε αυτό και στο εργασιακό περιβάλλον. Μια γυναίκα να εκμεταλλεύεται μια άλλη γυναίκα, επειδή την θεωρεί ευάλωτη. Επειδή έχει σχέση εξουσίας. Και άμα το πάμε και λίγο και το ανοίξουμε στο οικογενειακό περιβάλλον, είναι η δύναμη που αποκτάει μια γυναίκα όταν γίνεται πεθερά, ας πούμε, και εκμεταλλεύεται την νύφη της. Παίρνοντας την εξουσία έμμεσα από τον γιό της, ασκεί εκείνη βία σε ένα νέο άτομο, το οποίο το μόνο που χρειάζεται είναι αγάπη και αποδοχή όταν μπαίνει σε μια οικογένεια».
Το βιβλίο της Αρετής Χαρτοφύλακα, «Αληθινές γυναίκες» εκδόθηκε από της Εκδόσεις Ζενίθ.
