Το Πάσχα ξεχωρίζει… γιατί κυριαρχεί το Φως κι η απεραντοσύνη του Αιγαίου!

Τα Χριστούγεννα μπορεί να τα γιορτάζουν παντού, το ίδιο και τις απόκριες, το Πάσχα όμως είναι ΕΛΛΗΝΙΚΟ… μυρίζει Ελλάδα. Η αναγέννηση της φύσης , τα γλυκά παιχνιδιάρικα χάδια του ήλιου καταφτάνουν μαζί με την ανάσταση. Στη Σαντορίνη ανάβουν φαναράκια, στην Ύδρα ο επιτάφιος κολυμπάει στο αιγαίο, στην Αστυπάλαια, οι καμπάνες χτυπάνε χαρμόσυνα, στο Πήλιο οι πλατείες γεμίζουν παιδικά γέλια και στην Όλυμπο οι ξυλόφουρνοι μοσχομυρίζουν… Τόσες μυρωδιές, τόσες παιδικές αναμνήσεις. Τα χωριά «ανθίζουν», οι γιαγιάδες χαμογελούν. Εικόνες μαγικές, μοναδικές όπως μοναδική είναι κι η Ελλάδα μας. Τι περιμένετε λοιπόν πάρτε τις λαμπάδες σας και ζήστε το ελληνικό Πάσχα … στην εξοχή…

Σίφνος: Τη Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές της Σίφνου φτιάχνουν τα λεγόμενα πουλιά της Λαμπρής. Πρόκειται για κουλούρες σε διάφορα σχήματα πουλιών και ζώων, οι οποίες είναι στολισμένες με κόκκινα αυγά. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πασχαλινό αρνί στη Σίφνο ψήνεται στο μαστέλο (πήλινο δοχείο), με άνηθο και ντόπιο κόκκινο κρασί.

Κύθνος:  Το «συχώριο» είναι ένα ιδιαίτερο έθιμο και σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου όσοι έχουν «χάσει» κάποιο οικείο τους πρόσωπο τη χρονιά που πέρασε, συνηθίζεται να φέρνουν στην εκκλησία ψητά, κρασί και ψωμί τα οποία έχει «διαβάσει» ο παπάς και τα προσφέρουν στους επισκέπτες και στους κατοίκους του νησιού. Ένα άλλο χαρακτηριστικό έθιμο είναι αυτό της «κούνιας», όπου ανήμερα το Πάσχα στην πλατεία του νησιού στήνεται μία κούνια στην οποία ανεβαίνουν αγόρια και κορίτσια και υπόσχονται γάμο στην αγαπημένη τους.

Φολέγανδρος: Περιφορά μέσα από τα σπίτια. Πρόκειται για την περιφορά της εικόνας της Παναγίας η οποία περνάει μέσα από κάθε σπίτι του νησιού, ώστε να ευλογηθούν και να είναι καλά οι κάτοικοι. Η περιφορά διαρκεί τρεις ολόκληρες ημέρες, ενώ οι νοικοκύρηδες έχουν φροντίσει ώστε πριν φτάσει η εικόνα στο δικό τους σπίτι να είναι όλα καθαρά και οι αυλές ασπρισμένες. Αφού περάσει η εικόνα κερνούν τους επισκέπτες που σπεύδουν να τους ευχηθούν.

Πύργος Σαντορίνης:   Τα «τενεκεδάκια», η πιο εντυπωσιακή περιφορά Επιταφίου. Ξεκινώντας από νωρίς το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, δεκάδες παιδιά τοποθετούν σε ταράτσες, μπαλκόνια, δρόμους, αλλά και στα τείχη του μεσαιωνικού κάστρου χιλιάδες «τενεκεδάκια». Πρόκειται για αυτοσχέδια λυχνάρια που καίνε παραφινέλαιο και μόλις «πέσει» το σκοτάδι, και λίγο πριν από την έναρξη της περιφοράς του Επιταφίου, ανάβουν και προσδίδουν μαγική ατμόσφαιρα στο νησί. Η θέα του φωτισμένου κάστρου από μακριά…μοναδική.

Αμοργός:  Τα «λαζαράκια» Η παράδοση στην Αμοργό θέλει το Σάββατο του Λαζάρου τις νοικοκυρές να φτιάχνουν τα λεγόμενα « λαζαράκια », δηλαδή κουλούρια σε ανθρωπόμορφα σχήματα. Επίσης ξεχωρίζει το έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής, όπου κατά την περιφορά του Επιταφίου οι γυναίκες ραίνουν την πομπή με αρώματα. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, οι νέοι συγκεντρώνονται στα προαύλια των εκκλησιών και συμμετέχουν σε ομαδικά παραδοσιακά παιχνίδια.

Ανάφη: Το «φουρνί». Το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου θα έχει την ευκαιρία να δει τη διαδικασία που ακολουθείται για την προετοιμασία του φούρνου, το λεγόμενο «φουρνί», για το παραδοσιακό ψήσιμο. Αφού «κάψουν» τον φούρνο με τα αμπελόκλαδα, θα τοποθετήσουν το κατσικάκι σε ταψί με αναφιώτικο τυρί και στη συνέχεια θα τον σφραγίσουν τόσο από την πόρτα όσο και από την καμινάδα, ώστε να μην μπει αέρας και «καεί» το φαγητό. Η γεύση αυτού του φαγητού θα σας μείνει αξέχαστη.

Τη Μεγάλη Εβδομάδα οι παραδοσιακοί ξυλόφουρνοι της Αστυπάλαιας ανάβουν για να ψήσουν τα κίτρινα κουλούρια, αυτά τα παραδοσιακά κουλούρια ζυμώνονται από αιώνες και αρωματίζονται με ζαφορά ένα πανάκριβο μυρωδικό που προέρχεται από τους στήμονες του κρόκου, τους οποίους μαζεύουν οι γυναίκες μία φορά το χρόνο, κάθε Νοέμβρη από τα βουνά του νησιού.

Τις λαμπρόπιτες και το «λαμπριανό» αρνί ή κατσίκι γεμιστό με ρύζι, εντόσθια και μπαχαρικά το οποίο ψήνεται όλη τη νύχτα ενώ ταυτόχρονα τις μέρες αυτές, στα σπίτια ,οι νοικοκυρές φτιάχνουν τα «πουτζά», τις αστυπαλίτικες τυρόπιτες με μέλι.

Θρησκευτικό κέντρο του νησιού είναι η Παναγία Πορταΐτισσα αποτελεί το σπουδαιότερο προσκύνημά των ημερών. Είναι αφιερωμένη στη θαυματουργή εικόνα της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους. H ωραία εκκλησία μοιάζει να κάθεται στην κορυφή του λόφου των φρεσκοβαμμένων άσπρων σπιτιών, ενώ λίγο πιο πάνω ξεπροβάλει το στολίδι της Αστροπαλιάς , το φημισμένο κάστρο της.

Το Μ. Σάββατο μία ακόμη έκπληξη σας περιμένει, οι ακολουθίες της Ανάστασης είναι πολύ θορυβώδεις από τα αυτοσχέδια πυροτεχνήματα που κάνουν την νύχτα μέρα.

Τέλος την Κυριακή του Πάσχα μετά την Ανάσταση καίνε τον Ιούδα ή κατά τους Αστυπαλίτες “Καϊρη”, ομοίωμα ανθρώπου ντυμένου με παλιά ρούχα και δεμένο σε ξύλινο κοντάρι. Ενώ στην πόρτα της εκκλησίας, αρχίζει το Πασχαλινό γλέντι, γιορτάζοντας το χαρμόσυνο γεγονός της Ανάστασης.

 

 

ΟΛΥΜΠΟΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ

Όλυμπος Καρπάθου. πρωί της Μ. Παρασκευής, οι γυναίκες του χωριού φτιάχνουν ματσάκια με αγριολούλουδα και στολίζουν τον επιτάφιο, μαυροφορεμένες όλες τους, για να ακολουθήσει έπειτα μία από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές που μπορεί να ζήσει κανείς την ημέρα του μεγάλου πένθους της Ορθοδοξίας. Οι γυναίκες τοποθετούν στον επιτάφιο τις φωτογραφίες των προσώπων που έφυγαν εκείνη τη χρονιά και καρφιτσώνουν μαζί τους μαντινάδες αφιερωμένες στη μνήμη τους. Ο Επιτάφιος μπαίνει στην εκκλησία κι εκείνες βγάζουν τις μαντίλες τους, λύνουν τα μαλλιά τους και θρηνούν για τον Χριστό και τους αγαπημένους τους που έφυγαν από τη ζωή. Τα μάτια όλων δακρύζουν. Η υπόλοιπη ημέρα περνά βουβά, μέχρι να φτάσει το βράδυ. Η περιφορά του Επιταφίου γίνεται απ’ άκρη σ’ άκρη στο χωριό, για να διαβαστούν ονόματα πεθαμένων μπροστά από κάθε σπίτι που κατοικείται και είναι ανοιχτό. Οι ετοιμασίες για το αναστάσιμο τραπέζι κορυφώνονται το Μ. Σαββάτο, ετοιμάζεται το λαμπριάτικο οφτό. Το γεύμα δηλαδή της επομένης, που δεν είναι άλλο από κατσικάκι ή αρνί με γέμιση, που έχει σαν κύριο συστατικό της το ρύζι. Το οφτό θέλει ώρες πολλές για να γίνει, γι’ αυτό και σιγοψήνεται ήδη από το Σάββατο στους ξυλόφουρνους του χωριού. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου, χτυπά η καμπάνα και όλοι μαζεύονται στην Αναστάσιμη ακολουθία. Την Κυριακή του Πάσχα οι γυναίκες στρώνουν το πασχαλινό τραπέζι, γεμίζουν τα καλάθια με αυγούλες, και γλεντούν με ντόπιο κρασί και παραδοσιακούς χορούς. η Ολυμπος πλημμυρίζει χαρά και δονείται από τις λύρες, τις τσαμπούνες και τα λαούτα, από τα τραγούδια και τους χορούς.

Τη Δευτέρα του Πάσχα ή Λαμπρή Δευτέρα., οι γυναίκες τρέχουν για άλλη μία φορά στους συνοικιακούς φούρνους, για να φουρνίσουν τις τούρτες (πασχαλινές πίτες με μυζήθρα και μπαχαρικά), κι έπειτα πάνε στο νεκροταφείο για να ασπρίσουν και να στολίσουν με λουλούδια τους τάφους. Και τη Λαμπρή Τρίτη η καμπάνα σημαίνει στις 9 το πρωί. Οι Ολυμπίτες στολίζουν τις εικόνες της εκκλησίας με χρωματιστές μαντίλες και τις κουβαλάνε στα χέρια, οδεύοντας προς το νεκροταφείο. Είναι η ημέρα που αναγγέλλουν το νέο της Ανάστασης στους νεκρούς και σε όλους τους τάφους γίνεται τρισάγιο και οι γυναίκες κερνούν γλυκά για να απαλύνουν τον πόνο. Η περιφορά των εικόνων όμως περνάει και απ’ όλα τα ξωκλήσια του χωριού και τις βρύσες. Για την Όλυμπο, το νερό έχει ιδιαίτερη αξία Μετά την περιφορά, η πομπή φτάνει στο Πλατύ, όπου γίνεται το «θρόνιασμα» των εικόνων, ένα έθιμο που περιλαμβάνει πλειστηριασμό για την οικονομική ενίσχυση της εκκλησίας. Οι ανύπαντρες κοπέλες του χωριού, ντυμένες γιορτινά, στέκονται αμφιθεατρικά στα σκαλιά της εκκλησίας. Οι «θρονιαστές» (οι ευεργέτες δηλαδή) απολαμβάνουν στη συνέχεια το γεύμα που τους παραθέτει η εκκλησιαστική επιτροπή, αλλά και οι υπόλοιποι δοκιμάζουν τα κεράσματα των χωριανών και το γλέντι αρχίζει…