Ταξίδια γνώσης εν μέσω πανδημίας. Από τη Θεσσαλονίκη έως το Καστελλόριζο
Σε μία περίοδο που όλη η ζωή μας βρίσκεται σε αναστολή, υπάρχουν εκπαιδευτικοί που αναλαμβάνουν «δράση». Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που δεν επαναπαύονται. Αντιθέτως, σηκώνονται, αναζητούν τις συνθήκες που θέλουν, κι αν δεν τις βρουν, τις διαμορφώνουν μόνοι τους. Κάπως έτσι ξεκίνησε ένα ταξίδι γνώσης στην ιστορία του τόπου μας, που ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη, εν συνεχεία περιηγείται στο Αιγαίο και επιστρέφουν όλοι σοφότεροι στην πόλη από όπου ξεκίνησε η δράση.
Η Ξένια Θεοδωρίδου είναι εκπαιδευτικός του Μουσικού σχολείου Θεσσαλονίκης, Διδάκτωρ μουσικολογίας και σολίστ πιάνου. «Συγκλονισμένη από την ιστορία της «Κυράς της Κινάρου», της κυρα-Ρηνιώς Κατσατούρχη, που επιμένει να κατοικεί μόνη της στο νησάκι της, αλλά και τη διαρκώς αυξανόμενη τουρκική επιθετικότητα, τον Ιανουάριο του 2020 συνέλαβα την ιδέα για ένα πολιτιστικό πρόγραμμα στο σχολείο μας, με θέμα το Αιγαίο, την ιστορία και τον πολιτισμό του. Το ονόμασα «Φύλακες του Αιγαίου. Ιστορία, τρόπος ζωής και πολιτιστική κληρονομιά», αλλά εξαρχής ήταν σαφές ότι οι ιστορικές αναδρομές θα εστίαζαν ιδιαίτερα και στην φετινή επέτειο του 1821. Μάλιστα ήθελα να ταξιδέψουμε μαζί με περίπου 10-15 μαθητές της τάξης μου στην Κίναρο, για να επισκεφτούμε από κοντά την κυρά–Ρηνιώ, αλλά ο κορωνοϊός άλλαξε τα σχέδια μας. Μαζί με τη Γιώτα Τηγανούρια, εκπαιδευτικό του Μουσικού σχολείου Σαμοθράκης, την Μαρία Τσιαλέρα, τη δασκάλα των Αρκιών, τον Νίκο Πιπίνο και την Ευδοκία Ταταρίδου, καθηγητές από την Κάσο, τον Δημήτρη Τζοβανάκη, επίσης καθηγητή του Μουσικού Σχολείου στη Θεσσαλονίκη και τον ιδιώτη Πανταζή Χούλη από το Καστελλόριζο αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε την ιδέα από τον περσινό Νοέμβριο». Μας λέει η Ξένια Θεοδωρίδου στο humanstoriesgr. Η πρωτεργάτης της ιδέας: “Φύλακες του Αιγαίου”.
«Οι «Φύλακες του Αιγαίου» είναι ένα πολιτιστικό πρόγραμμα, που φιλοξενείται σε πέντε τόπους: Θεσσαλονίκη, Σαμοθράκη, Κάσος, Αρκιοί, Καστελλόριζο. Σε αυτό το ιδιαίτερο ταξίδι, συμμετέχουν συνολικά 20 μαθητές, 6 εκπαιδευτικοί και 2 καλεσμένοι ιδιώτες και γίνεται ανταλλαγή παρουσιάσεων της Τοπικής Ιστορίας, της Τέχνης και του Πολιτισμού του κάθε τόπου. Έρευνα, μελέτη, γνώσεις, συγκίνηση, βιωματική μάθηση. Μια αφορμή να γνωρίσουμε καλύτερα τον τόπο μας. Λόγος, μουσική, τραγούδια, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες μέσα από την πλατφόρμα του zoom. «Μία εμπνευσμένη πρωτοβουλία που ξεκίνησε από την δραστήρια Ξένια Θεοδωρίδου», λέει η Γιώτα Τηγανούρια, εκπαιδευτικός του Μουσικού σχολείου Σαμοθράκης.
Η πρώτη επαφή με το σχολείο των Αρκιών έγινε τον Νοέμβρη. Και το Δεκέμβρη, η ιδέα ωρίμασε. «Η Ξένια με προσέγγισε γιατί είχε μάθει για τους Αρκιούς και τον ένα μου μαθητή. Οι δράσεις του «Φύλακες του Αιγαίου» θα εμπεριέχουν στοιχεία του απελευθερωτικού αγώνα του 1821, του δίκαιου απελευθερωτικού αγώνα που σκοπός του ήταν η ελευθερία. Στις 28 του Φλεβάρη, η έναρξη της δράσης έγινε από τη Θεσσαλονίκη. Γνωριστήκαμε μεταξύ μας. Κι έγινε μία γενική παρουσίαση. Εν συνεχεία, η Σαμοθράκη πήρε την σκυτάλη. Γνωρίσαμε την ιστορία του τόπου, μάθαμε για την προσφορά του νησιού στα χρόνια της επανάστασης και η πρώτη αυτή συνάντηση, έκλεισε με την παρουσίαση από πίνακες με θεματική κυρίως για το 1821, από εικαστικό της Θεσσαλονίκης. Ήταν πραγματικά μια εξαιρετική και πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση». Μας λέει ενθουσιασμένη η Μαρία Τσιαλέρα, δασκάλα των Αρκιών που έχει μία ιδιαίτερη αδυναμία στην τέχνη.
Μετά τη Σαμοθράκη και τη χορωδία του Συλλόγου Φίλων Μουσικής Σαμοθράκης «Αρμονίας Γένεσις», το Σάββατο 6 Μαρτίου τη σκυτάλη θα πάρει η ηρωική Κάσος με το Γυμνάσιό της. Στις 20 Μαρτίου ο Πανταζής Χούλης, μαθηματικός-γριφολόγος και ιδρυτής του Μουσείου Γρίφων του Καστελλόριζου, θα ξεναγήσει τα παιδιά στα κρυφά μονοπάτια του Καστελλόριζου. Στην ιστορία του νησιού και στο ρόλο που έπαιξε και συνεχίζει να παίζει λόγω της θέσης του στο χάρτη της Ελλάδας. Στις 20 Μαρτίου επίσης, το σχολείο των Αρκιών θα παρουσιάσει την τοπική ιστορία του νησιού, με αναφορά σε ιστορίες του βόρειου συγκροτήματος στο οποίο ανήκουν και οι Αρκιοί. Θα προσπαθήσουν να επικοινωνήσουν με Κίναρο και Λέβιθα για να ακουστεί κι αυτή η φωνή του Αιγαίου μας και τα παιδιά να γνωρίσουν αυτά τα άγνωστα μικρά νησιά και τους ανθρώπους τους. Το ταξίδι της γνώσης, θα κλείσει στις 27 Μαρτίου από εκεί από όπου ξεκίνησε. Από την Θεσσαλονίκη, με το δικό της ιστορικό ταξίδι.
Η διαδικτυακή διαπολιτισμική αυτή προσπάθεια, έχει ως σκοπό να γνωριστούν τα παιδιά μεταξύ τους και να μάθουν για τη συμβολή των νησιών στον Αγώνα της Επανάστασης. Όπως και για τον καθημερινό αγώνα που ακόμη και σήμερα δίνουν τα νησιά μας, για να μείνουν ζωντανά.
«Οι δράσεις κρατούν δραστήριο το μαθητή μου». Μας λέει με καμάρι η Μαρία Τσιαλέρα, δασκάλα των Αρκιών και συνεχίζει: «Τον βοηθούν να κοινωνικοποιηθεί. Να κάνει φίλους. Όλες αυτές οι δράσεις, βγάζουν το σχολείο μας και τον μαθητή μου από την απομόνωση. Από την μοναχικότητα που ζούμε…».
Όταν οι άνθρωποι αναλαμβάνουν δράση, τότε το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι επιτυχημένο. Αρκεί να ανοίξεις το παράθυρο και να απολαύσεις το ταξίδι και τότε που ξέρεις, μπορεί όλο αυτό να γίνει η αφορμή να προχωρήσουμε όλοι μαζί και λίγο παρακάτω…
Παραδοσιακό Σαμοθράκης 19ου αιώνα:
Μια μάνα που μια μάνα που χει δυο παιδιά -μα δυο παιδιά
στον πόλεμο σταλμένα πεσ’ της να μην να μην τα καρτερεί
Πέσ’ της να μην πεσ’ της να μην τα καρτερεί – μα καρτερεί
να μην τα περιμένει και κείνα ψα- μα ψάρια βγάζουνε
Και κείνα ψά-και κείνα ψάρια βγάζουνε -μα βγάζουνε
στης Αρμενιάς τον κάμπο και η Αρμενιά ν’ αμάν κατέβασε.
Και η Αρμενιά και η Αρμενιά κατέβασε, κατέβασε
δέντρα ξεριζωμένα κατέβασε ν’ αμάν και μια μηλιά
Κατέβασε, κατέβασε και μια μηλιά αχ μια μηλιά
με μήλα φορτωμένη κι απάνω στη ν’ αμάν κορφίτσα της
Κι απάνω στη κι απάνω στη κορφίτσα κορφίστα της
δυο αδέρφια αγκαλιασμένα βάστα αδερφέ μου βάστα δυνατά
Βάστα αδερφέ βάστα αδερφέ μου δυνατά αχ δυνατά
να μην ξεχωριστούμε βάστα αδερφέ μου βάστα δυνατά.
Η δράση «Οι φύλακες του Αιγαίου» θα βιντεοσκοπείται και επιλεγμένα τμήματά της θα σταλούν στο υπουργείο παιδείας, αλλά και στην ΕΡΤ.
