Τον Οκτώβριο του 1994, ο Πέτρος Κοντογιάννης, ήταν εννιά χρονών.  Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπε το χωριό του, τη Μεταμόρφωση Καρδίτσας, να πλημμυρίζει.  Είχε ακούσει πολλές ιστορίες για τις πλημμύρες του 1953 που είχαν πνίξει και πάλι τη Μεταμόρφωση, ενώ όταν ο καιρός χαλούσε, ένιωθε την αγωνία των μεγαλύτερων, για το ποια κατάληξη θα έχουν τα νερά των γύρω ποταμών που φούσκωναν.  Τον Σεπτέμβριο του 2023 έμελλε να είναι ο πρόεδρος της κοινότητας Μεταμόρφωσης.  Του χωριού που καλύφθηκε από τα νερά της πλημμύρας μέχρι τις σκεπές των σπιτιών και θρήνησε τον πνιγμό δύο κατοίκων του. Το 2024 αναμένεται να είναι ο πρόεδρος του πρώτου χωριού στην Ελλάδα, που θα μετακινηθεί σε άλλη τοποθεσία, λόγω της κλιματικής αλλαγής. 

 

«Το χωριό μας χρονολογείται στην συγκεκριμένη τοποθεσία αυτή, από 1450» λέει ο Πέτρος και συνεχίζει: «Δυστυχώς βρισκόμαστε στο πιο χαμηλό σημείο του κάμπου.  Μόλις 90 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αυτό το γνωρίζουμε από τις μετρήσεις που έχουν γίνει.  Το πιο χαμηλό σημείο είμαστε εμείς και ο Βλοχός.  Σε όλες τις πλημμύρες, το νερό έχει την τάση να έρχεται και να καταλήγει σε εμάς. Από τον νόμο Καρδίτσας, από τα Φάρσαλα, όλα τα νερά καταλήγουν σε αυτό το σημείο.  Το 1953, στην πρώτη πλημμύρα που καταγράφεται, το νερό μπήκε στο χωριό αλλά όχι σε όλο.  Είχαν καταρρεύσει κάποια πλίθινα σπίτια τότε.  Το 1994  ήμουν εννιά χρονών.  Είχαμε και πάλι πλημμύρα, αλλά όχι τόσο καταστροφική, παρότι είχαν πέσει και πάλι κάποια πλίθινα σπίτια.  Το νερό τότε δεν είχε φτάσει στις σκεπές των σπιτιών. Ήταν όμως και πάλι ολοκληρωτική καταστροφή.  Αυτή την φορά, υπήρχαν σπίτια που δεν φαινότανε καθόλου.  Το νερό έκανε 15 μέρες να φύγει. Όλα τα χωράφια γύρω γύρω έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά.  Το πιο  βασικό όμως, είναι ότι θρηνήσαμε δύο θύματα.  Το νερό μπήκε τόσο γρήγορα, που δεν μπορέσανε να αντιδράσουνε.  Τα σπίτια, μπορούν να χτιστούν.  Όμως οι άνθρωποι δεν γυρίζουν πίσω».

 

 

---

Οι κάτοικοι της Μεταμόρφωσης, έχουν ήδη κάνει τρεις γενικές συνελεύσεις και έχουν αποφασίσει να ζητήσουν την μετακίνηση του χωριού τους.  Το ίδιο σχέδιο, υπήρχε και το 1994, όμως δεν υλοποιήθηκε.  Τότε είχαν δοθεί υποσχέσεις και για αντιπλημμυρικά έργα, τα οποία όπως αποδείχθηκε ήταν ελλιπή.  «Ο Πρωθυπουργός επισκέφθηκε το χωριό μας, μετά την καταστροφή και του ζητήσαμε την μετακίνηση του» λέει ο Πέτρος και συνεχίζει: «Θέτουμε όμως, κάποιες προϋποθέσεις.  Δεν θέλουμε να χαθεί το χωριό μας από τον χάρτη.  Να μην γίνει απαλλοτρίωση, αλλά να παραμείνουν τα σπίτια ως δεύτερη κατοικία.  Αν κάποιοι θέλουν να παραμείνουν και να τα χρησιμοποιούν ως πρώτη κατοικία, να μπορούν να παραμείνουν.  Εδώ βέβαια η κατάσταση περιπλέκεται, επειδή το σημείο θεωρείται επικίνδυνο.  Δεν είναι μόνον οι πλημμύρες του 1953, του 1994 και του 2023. Κάθε χειμώνα, άνοιξη και φθινόπωρο, αντιμετωπίζαμε παρόμοια προβλήματα.  Λόγω της κλιματικής αλλαγής οι ποσότητες νερού που πέφτουν, καταλήγουν σε εμάς, αφού δεν υπάρχουν μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα.  Τα νερά έρχονται στο χωριό πολύ γρήγορα.  Προσπαθούμε να τα κρατήσουμε έξω από το χωρίο, αλλά όπως φαίνεται, δεν είναι πάντα εφικτό.  Το 2020 με τον Ιανό, καταφέραμε να κρατήσουμε τα νερά στα αναχώματα για πέντε ημέρες.  Αν περνούσαν, θα είχαμε και τότε μεγάλες καταστροφές.  Καταστράφηκαν βέβαια όλες οι καλλιέργειες.  Καταφέραμε απλώς να σώσουμε το χωριό.  Μια λύση λοιπόν, προκειμένου να διασφαλίσουμε τις ζωές μας, είναι η μετακίνηση του χωριού σε ένα άλλο, πιο ασφαλές σημείο.  Στον Παλαμά.»

 

Η απόφαση της μετακίνησης

Ο Πέτρος, παραδέχεται, ότι ούτε για τον ίδιον, αλλά ούτε και για τους συγχωριανούς του, η απόφαση της μετακίνησης ήταν μια εύκολη απόφαση.  «Κάναμε τρείς συνελεύσεις» λέει και συνεχίζει:  «Η απόφαση της μετακίνησης δεν πάρθηκε εύκολα.  Εδώ είναι η ζωή μας. Εδώ γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Εδώ θάψαμε τους δικούς μας ανθρώπους.  Λόγω των συνθηκών όμως πάνω από το 90% των κατοίκων, ψήφισε να μετακινηθεί το χωριό.  Υπήρξαν αντιδράσεις και κάποιοι ακόμη και τώρα, δεν θέλουν να μετακινηθούν.  Και αυτή η άποψη είναι σεβαστή και δεκτή.  Το κράτος όμως, θα πάει με την πλειοψηφία των κατοίκων.  Αν το 90% θέλει να γίνει η μετακίνηση του χωριού, τότε η μετακίνηση θα γίνει.  Οι όροι και οι προϋποθέσεις θα ισχύσουν για όλους.  Δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τέσσερις ή πέντε οικογένειες.  Εξάλλου, θέλουμε το υπάρχον χωριό να παραμείνει και να χρησιμοποιούνται τα σπίτια, ως δεύτερες κατοικίες.  Το θέλουμε αυτό, επειδή έχουμε τις καλλιέργειες μας εδώ και πρέπει να είμαστε κοντά τους στην διάρκεια του καλοκαιριού.  Είναι θέμα βιοπορισμού».

 

Οι πρώτοι κλιματικοί πρόσφυγες στην Ευρώπη

Οι κάτοικοι της Μεταμόρφωσης Καρδίτσας, έχουν μια πρωτιά.  Είναι οι πρώτοι κλιματικοί πρόσφυγες της Ευρώπης.  «Ποτέ δεν περιμέναμε ότι θα γίνουμε κλιματικοί πρόσφυγες.  Τα φαινόμενα όμως δείχνανε ότι προς τα εκεί βαδίζουμε.  Κάθε χρόνο, καταφέρναμε και σώζαμε το χωριό.  Λέγαμε «άντε δεν έριξε τόσο νερό».  Ήμασταν συνέχεια επάνω στα αναχώματα και ελέγχαμε.  Τα φαινόμενα όμως έδειχναν, ότι θα ερχόταν μια στιγμή που δεν θα μπορούσαμε να την αντιμετωπίσουμε.  Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι με τόσο πολύ νερό.  Με τίποτα δεν περιμέναμε αυτό που έγινε.  Περιμέναμε ότι θα μπει κάποια φορά το νερό μέσα στο χωριό, όχι όμως ότι θα έφτανε τόσο ψηλά. Και πιστεύαμε ότι θα μπορούσαμε να το διώξουμε προς την άλλη μεριά του χωριού.  Όμως δεν ήταν μόνον το δικό μας χωριό.  Ήταν και άλλα χωριά τριγύρω.  Εμείς μαζί με τον Βλοχό είμασταν οι πρώτοι που καταστραφήκαμε.  Και λιγότερο νερό να ερχότανε, τα δικά μας χωριά δεν θα σώζονταν γιατί είναι λεκάνη.  Είναι η λεκάνη του νομού, είναι το πιο χαμηλό σημείο. Οπότε πλέον, μετά τα όσα ζήσαμε όλα τα τελευταία χρόνια, το μυαλό μας είναι εκεί.  Στην κλιματική κρίση, στην κλιματική αλλαγή. Είμαστε οι πρώτοι πρόσφυγες της κλιματικής αλλαγής» λέει ο πρόεδρος της Μεταμόρφωσης.

 

Στόχοι για το μέλλον

Στην Μεταμόρφωση, κατοικούσαν 300 άνθρωποι και το καλοκαίρι, γινόταν 500.  Η κύρια ασχολία τους, ήταν το βαμβάκι, το καλαμπόκι και το σιτάρι.  Το κύριο μέλημα τους αυτή την στιγμή είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής, αλλά και ο βιοπορισμός όπως τόνισε ο Πέτρος: «Κύριο μέλημα είναι η ζωή μας.  Να μην κινδυνεύσουμε ξανά. Μην βρεθεί ξαφνικά ένας  80χρονος στο δρόμο και περιμένει ένα χρόνο μέχρι να διορθωθούν ξανά τα σπίτια. Όταν έγινε το 1994 η πλημμύρα, κάποιοι ήταν 40 και 50 χρονών και 60 χρονών.  Τώρα αυτοί έχουν μεγαλώσει και είναι 70 80 και 90 χρονών.  Δεν μπορεί να πλημμυρίσει ξανά το χωριό σε δύο τρία χρόνια.  Τι θα κάνουν αυτοί οι άνθρωποι, που θα πάνε; Θα μείνουν στους δρόμους; Και οι καλλιέργειες δεν πρέπει να πλημμυρίζουν. Είναι τα έργα που λέμε ότι πρέπει να γίνουν.  Όμως τα έργα αυτά θα πάρουν χρόνο.  Χρειάζονται μια 10ετία.  Εμείς σε αυτή την δεκαετία θα κάνουμε; Θα κινδυνεύουμε; Θα είμαστε πάνω στα αναχώματα και θα φυλάμε να μην μπει το νερό μέσα στο χωριό; Αυτό είναι το πρόβλημα».

 

Στην Μεταμόρφωση, κατοικούσαν 300 άνθρωποι και το καλοκαίρι, γινόταν 500