PHILOTIMO «η Λέξη που όλος ο Πλανήτης θα πρέπει να λέει!»
Ορισμένες φορές είναι να απορείς… «Τι από όλα όσα κάνω τώρα ή από τόσους σπουδαίους, σημαντικούς, ιδιαίτερους, καινοτόμους ανθρώπους θα γνώριζα αν ήμουν «δεμένος» στον παλιό τρόπο εργασίας, σε μια δουλειά, με ένα καλό μεροκάματο και τη νοοτροπία «όλα καλά»;». Κι ο Μάνος Χατζημαλωνάς – επικεφαλής στο κίνημα «#PHILOTIMO – #ΦΙΛΟΤΙΜΟ» – είναι μια τέτοια περίπτωση ανθρώπου, που χαίρεσαι πολύ όταν τον γνωρίζεις κι αντιλαμβάνεσαι το όνειρό του και το μεγάλο του στόχο! Εκ των δημιουργών στο www.philotimo.org είναι ο νέος «φιλοξενούμενος» των HumanStories μας… Αυτής της οικογένειας που γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα…
«Τελικά έχει χαθεί το Φιλότιμο; Το έχουμε μόνο οι Έλληνες; Είναι στοιχείο του DNA μας; Ποιο είναι το μυστικό της διατήρησής του μέσα στα χρόνια;». Απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δίνονται καθημερινά με μια ειδική κι εμπεριστατωμένη ρητορική μέσα (κι) από το «Κίνημα – #PHILOTIMO».
Ετσι μια διεθνής ομάδα φίλων, εξειδικευμένων σε πεδία μεταξύ άλλων της ψυχολογίας, του μάρκετινγκ, της στατιστικής επιστήμης και της επιστήμης υπολογιστών, ξεκίνησαν μια εξαιρετική πρωτοβουλία το 2011 και φέτος, το 2017 θέλουν με τη συνδρομή εκατομμυρίων Ελλήνων και ξένων, να τοποθετήσουν το Φιλότιμο – Philotimo στα διεθνή λεξικά και να διαδώσουμε όλοι μαζί το νόημά της παγκοσμίως, δημιουργώντας ένα διεθνές κίνημα ανάδειξης της ως τη νέας λέξη του 2017!
ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΗΜΑΛΩΝΑ
– Πώς ξεκίνησε το κίνημα αυτό; Πώς άρχισε η έρευνα για το Philotimo; Και τι σημαίνει για εσένα, Μάνο, το Φιλότιμο, διότι είναι κάτι προσωπικό κι άκρως μοναδικό για τον καθένα;
«Η έρευνα γύρω από το φιλότιμο ήταν και συνεχίζει να είναι ένα επιστημονικό εγχείρημα με ποικίλες πρακτικές και κοινωφελείς προεκτάσεις. Προέκυψε από την απουσία σύγχρονης επιστημονικής διερεύνησης γύρω από την ψυχοκοινωνική έννοια Φιλότιμο, το κεντρικότερο αφήγημα του ελληνικού πολιτισμού, από τις απαρχές του έως και τις ημέρες μας. Το «Kίνημα #PHILOTIMO» για την ανάδειξη της λέξης διεθνώς αποτελεί φυσική εξέλιξη αυτής της επιστημονικής διερεύνησης και διαμορφώθηκε μέσα από την ανάγκη ανάδειξης ενός «ηθικού βορρά» στις πυξίδες των σύγχρονων κοινωνιών. Παράλληλα, ευελπιστεί να αποτελέσει όχημα αναδόμησης της κοινωνικής συνοχής εντός συνόρων, καθώς και την αναδόμηση της εικόνας της χώρας εκτός συνόρων. Η ερώτηση για τον ορισμό είναι όντως πολύ προσωπική, όπως άλλωστε και τα βιώματα που κάνουν έναν άνθρωπο περισσότερο ή λιγότερο ενάρετο και ευτυχισμένο. Προσωπικά, Φιλότιμο είναι η ποιότητα της συνισταμένης των σχέσεων που διέπουν τον βίο μας. Όλων εκείνων των σχέσεων μεταξύ εσωτερικών σκέψεων και συναισθημάτων, των σχέσεων μεταξύ συνανθρώπων, των συσχετισμών με τον χρόνο και το περιβάλλον, αλλά και την κάθε είδους συναλλαγή με μια προυπάρχουσα αξία είτε αυτή είναι χρηματική, νομική, κοινωνική κι άλλες».
– Γιατί προωθείται τόσο έντονα τώρα το Philotimo και θέλετε να το βάλετε μέσα στο 2017 ως διεθνής ορολογία σε διεθνή λεξικά; Η κρίση αξιών κι αρχών συνέβαλε σε αυτό;
«Το Φιλότιμο ως έννοια αλλά κι ενέργημα, αποτελεί τη βάση του Ελληνικού αλλά και κάθε σύγχρονου δημοκρατικού πολιτισμού που τοποθετεί την ελευθερία και την ευδαιμονία στο επίκεντρο της ύπαρξής του. Από το ατομικό έως και το πολιτειακό επίπεδο, υπάρχουν μορφές Φιλότιμης συμπεριφοράς με γνώμονα πάντα έναν συνδυασμό προσωπικών και συλλογικών αρετών. Το έναυσμα για την συγκροτημένη προσπάθεια ανάδειξης του στη διεθνή δημόσια σφαίρα μέσα στο 2017, ήταν η πρόσφατη ανάδειξη μέσα από διεθνή λεξικά, των όρων της μετά-αλήθειας, της ξενοφοβίας και της σουρεαλιστική αντίληψης της πραγματικότητας. Εκεί που αρχικά είχαμε μόνο τα οφέλη της συνέχειας της έρευνας και διάδοσης του όρου Φιλότιμου, ξαφνικά βρεθήκαμε αντιμέτωποι με τη εκτεταμένη διάδοση όρων που εξέφραζαν το ακριβώς το αντίθετο. Αυτό συντέλεσε στην εξέλιξη της καμπάνιας «Κίνημα #PHILOTIMO» ως μια μορφή ειρηνικής αντίστασης σε επίπεδο λογισμών και συναισθημάτων. Μιας αντίστασης που μόνο οι Έλληνες θα μπορούσαν να προβάλλουν».
– Η καλοκαγαθία του Έλληνα, με το Philotimo που τον διακατέχει, τελικά πού τον βοηθάει και τι πρεσβεύει όλο αυτό;
«Θεωρούμε ότι πέρα από τα όποια ομαδοποιημένα, επαληθεύσιμα-και-μη χαρακτηριστικά προσδίδονται στην εθνική μας ταυτότητα… Η Ελληνίδα κι ο Έλληνας χαρακτηρίζονται από μια γενικευμένη ιστορική συνείδηση που απορρέει από περίφημα κατορθώματα ένδοξων προγόνων. Αυτά τα κατορθώματα, πέρα από οποιαδήποτε ιστορική επαλήθευση, βασίζονται επάνω σε πανανθρώπινες αρετές και αξίες. Έρευνες υποστηρίζουν ότι σε πολλές κουλτούρες, η απλή και μόνο αναφορά σε έναν κοινώς αποδεκτό ηθικό κώδικα μπορεί να επιφέρει θετικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά ατόμων και συνόλων. Θεωρούμε ότι στην περίπτωση του Φιλότιμου και των Ελλήνων, αυτός ο συσχετισμός είναι συγκριτικά ισχυρότερος.
»Όλοι γνωρίζουμε την άποψη ότι χάθηκε το Φιλότιμο, ότι δεν ευνοείται πλέον εκείνος που το έχει, μάλιστα ότι σε περιπτώσεις το πολύ βλάπτει. Σε αυτές τις γενικευμένες απόψεις είναι εκεί όπου κρύβεται το μυστικό. Ξέρετε, είναι ασφαλές να εικάσουμε ότι όλοι έχουν Φιλότιμο, όπως ότι όλοι επιζητούν την εσωτερική συνοχή που αποτελεί το δομικό υλικό εαυτού και κατ’ επέκταση της ευδαιμονίας. Από εκεί ίσως προέρχεται, για να θεσπίσει την σπουδαιότητα της έννοιας «Φιλότιμο» η περίφημη ρήση του Σοφού Θαλή, ότι το Φιλότιμο είναι σαν την αναπνοή για τον Έλληνα. Το γεγονός ότι όλοι αναπνέουν δε σημαίνει ότι αναπνέουν και σωστά, το ότι όλοι ζουν δε σημαίνει ότι όλοι ζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Υπό αυτή την έννοια, το Φιλότιμο υπάρχει κι ίσως να υπάρχει στους Έλληνες πιο έντονα από κάθε άλλο δυτικό λαό. Αν κάτι χάθηκε, αυτό σίγουρα είναι η συστηματική του αναγνώριση και καλλιέργεια μέσα στην κοινωνία. Την Ελληνική, όπως και την παγκόσμια».
– Ακούσαμε τον πρώην πλέον πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, όποτε βρισκόταν με Έλληνες, είτε στον Λευκό Οίκο είτε στην επίσκεψή του στην Αθήνα, να δίνει βάρος στη λέξη «Philotimo». Τι εισπράττεις εσύ, που μοιράζεις τη ζωή σου ανάμεσα σε Ελλάδα κι εξωτερικό, για όλα αυτά; Τι γνωρίζουν οι ξένοι για αυτό το μοναδικό γνώρισμά μας, ως απίστευτη κληρονομιά των προγόνων μας;
«Η αλήθεια είναι ότι οι ξένοι γνωρίζουν πολύ λίγα για αυτή τη λέξη, αφού δεν υπάρχουν ουσιαστικές αναφορές στη διεθνή βιβλιογραφία ή δημοσιολογία πέραν εκείνων στα ελληνικά. Φυσικό είναι επίσης, όποια σχετική πληροφορία για το Φιλότιμο να τους μεταφέρεται από Έλληνες που τυχόν βρίσκονται στο περιβάλλον τους. Ο Πρόεδρος Ομπάμα, πέρα από την πολιτική του ιδιότητα και πορεία η οποία μπορεί κι οφείλει να υποβάλλεται σε κριτική, είναι ένας άνθρωπος καλλιεργημένος στην αρχαιοελληνική πραγματεία. Εξού και τρέφει βαθιά εκτίμηση στις προσωπικές και πολιτικές αξίες που πρώτοι οι Έλληνες προάσπισαν. Επιπρόσθετα, ο συγκεκριμένος βρέθηκε δίπλα σε φωτισμένους Έλληνες ομογενείς που του μετέφεραν τη σημασία της λέξης, και την οποία δε δίστασε να χρησιμοποιήσει στους λόγους του. Αυτή και μόνο η αναφορά από κάποιον με την αναγνωρισημότητα του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, έχει θετικό αντίκτυπο για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Το θέμα είναι πως κεφαλαιοποιούμε αυτές τις ευκαιρείς για εντός των τειχών συνοχή κι εκτός των τειχών προβολή».
– Πώς μια λέξη, ένα συναίσθημα, μια κληρονομιά μέσα στο μυαλό και το DNA μας, μπορεί να μας αλλάξει (με το Philotimo) τη ζωή και να μας βγάλει από το τέλμα της κρίσης;
«Ο Σελίν έλεγε πως δεν κατοικούμε χώρες, αλλά γλώσσες. Όλα ξεκινούν από μια λέξη. Πάρτε για παράδειγμα τη λέξη Ελλάδα, τη λέξη Δημοκρατία, τη λέξη Ελευθερία. Μια λέξη μπορεί να κρύβει έναν ολόκληρο εσωτερικό κόσμο ή να παρακινήσει ολόκληρους διαφωτισμούς κι επαναστάσεις. Η λέξη Φιλότιμο έχει αυτή τη δύναμη, μένει να αφιερώσουμε χρόνο, προσοχή και τα σωστά εργαλεία για να την αξιοποιήσουμε. Εμείς στο «Φιλότιμο Ίδρυμα» έχουμε διαμορφώσει έναν στρατηγικό σχεδιασμό 10ετίας για το πως θα μπορούσε να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορούμε να το φέρουμε εις πέρας μόνοι μας, αλλά θα πρέπει να πλαισιωθούμε από μια υπερ-οργάνωση κοινωνικών εταίρων κάτι το οποίο αυτήν την περίοδο παράλληλα επιδιώκουμε. Τα αποτελέσματα μένουν να φανούν. Εδώ είμαστε και παραμένουμε εκτεθειμένοι δημόσια για να τα κρίνουμε και να κριθούμε».
– Σχηματίσθηκε μία ομάδα Ελλήνων και ξένων επιστημόνων που προσπάθησε να δημιουργήσει πρωτότυπες τεχνολογικές εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης με βάση την αξία του Φιλότιμου… Μίλησέ μας λίγο για αυτό, για να το καταλάβουμε καλύτερα…
«Η διαδικασία που περιγράφετε αποτελεί απόρροια της ανάγκης να εφαρμόσουμε στην πράξη όσα διαπιστώνουμε στην θεωρία. Ένας από τους αποδοτικότερους τρόπους να επιτευχθεί θετική και μετρήσιμη παρέμβαση στην κοινωνία σήμερα είναι μέσω ατομικών και συστημικών παρεμβάσεων. Όταν αναφερόμαστε στο Φιλότιμο ως μια έννοια που προσδιορίζει την ποιότητα των σχέσεων γύρω μας, μια εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης έστω με την αφηρημένη έννοια, αποτελεί εύλογο εγχείρημα. Σε αυτήν την φάση η ομάδα κι η διαδικασία βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο. Πιστεύουμε όμως ότι σύντομα θα μπορούμε να κοινοποιήσουμε κάτι συγκεκριμένο».
– Και τέλος… Ποιες εκδηλώσεις έχετε προγραμματίσει μέσα στο 2017, έτσι ώστε να καταφέρετε να τοποθετήσετε το Philotimo ως νέο λήμμα στα διεθνή λεξικά με σημαντικότερο ίσως εκείνο της Οξφόρδης;
«Η σημαντικότερη «εκδήλωση» μέσα στο 2017 είναι το κάλεσμα σε όλους όσοι γνωρίζουν τι είναι το Φιλότιμο να βάλουν ένα ψηφιακό λιθαράκι (ορισμό, ιστορία, αφορισμό κτλ) κάνοντας χρήση της ετικέτας #PHILOTIMO στα κοινωνικά τους δίκτυα, ώστε και να εμπλουτιστεί το φάσμα των προσωπικών βιωμάτων που προσδιορίζουν τη λέξη, αλλά και να διαδοθεί εκτός χώρας σε όλους εκείνους που δεν την γνωρίζουν. Πέραν αυτού, έπεται παραγωγή διεθνούς ντοκιμαντέρ γύρω από το Φιλότιμο με την συνδρομή της γνωστής Indigo View (To Νησί, Η Λέξη Που Δε Λες) κι άλλες δράσεις που θα προσκαλούν τη συμμετοχή όλων των Ελλήνων κι οι οποίες θα ανακοινώνονται μέσα από τις σελίδες μας www.Philotimo.org και www.facebook.com/philotimon».
- Παρακολουθήστε όλα τα ενδιαφέροντα videos για το «PHILOTIMO»…
