Ο παράδεισος της Αγγελινιός
Δέκα λεπτά από την πλατεία του χωριού, στον όρμο Στενό βρίσκεται η ταβέρνα της οικογένειας της κ. Αγγελικής και του κ. Φανούρη. Η «Απόλαυση». Αυτό είναι το όνομα της. Ο όρμος Στενό προστατεύεται από τον αέρα και γι’αυτό και στο λιμανάκι του δένουν πολλά σκάφη, όταν βέβαια ο καιρός το επιτρέπει.
Η διαδρομή μέχρι την Αγγελινιό, όπως συνηθίζουν να φωνάζουν την κ. Αγγελική οι κάτοικοι του νησιού, είναι πανέμορφη. Ασβεστωμένες μικρές εκκλησίες, σπιτάκια μικρά δεξιά και αριστερά και κάπου κάπου κατσικάκια που γίνονται ένα με τα βράχια όπου δύσκολα τα ξεχωρίζεις από μακριά.
Η ταβέρνα της Αγγελινιό είναι απομονωμένη και μακριά από τα επίμονα βλέμματα. Όσοι φτάνουν εδώ έρχονται αποκλειστικά γι’αυτούς. «Το μαγαζί το έχουμε είκοσι χρόνια, κι εν συγκρίσει με άλλες χρονιές αυτή ήταν θανατηφόρα. Αλλά αντέξαμε. Αντέξαμε. Τον Αύγουστο δουλέψαμε ελάχιστα. Είχε μπουνάτσες. Εδώ δεν είναι πέρασμα. Όποιος θα έρθει μέχρι εδώ έρχεται για εμάς. Θα έρθει μόνο για την Αγγελινιό. Για το περιβάλλον και για το σέρβις. Δεν κάνουμε πολλά φαγητά. Δύο τρία εξαιρετικά πιάτα. Καλαμάρι τηγανιτό, χταπόδι σαλάτα, ιμάμ… όπου και να τα δοκιμάσανε είναι πολυσυζητημένα. Αυτή την περίοδο δεν έρχονται σκάφη λόγω του καιρού. Ταχύπλοα μόνο έρχονται. Να, προχθές ήρθε μια παρέα για ψαρόσουπα…»
Στην Αγγελινιό φτάσαμε απόγευμα. Ο ήλιος είχε ήδη πέσει. Φτάσαμε μαζί με τον Γιώργο τον ξεναγό μας. Στην αυλή συναντήσαμε τον Ισίδωρο και την Αγγελινιό, που μας υποδέχτηκε χαμογελαστή. Έτρεξε αμέσως στο κουζινάκι της για να μας τρατάρει. Σπιτικό γλυκό με μαρμελάδα φραγκόσυκο. «Πάντα έχω ένα γλυκό», μας είπε. Για τον κόσμο που έρχεται αλλά και για τους ανθρώπους μου. Τα γλυκά του κουταλιού δεν λείπουν ποτέ. Κι αν δεν έχω κάτι έχω τη λύση με τους λουκουμάδες. Τα φραγκόσυκα τα φυτέψαμε εμείς…». Προσθέτει με καμάρι η Αγγελινιό.
Η Αγγελινιό μένει πια μόνιμα στο νησί, κι όταν τη ρωτήσαμε αν φεύγει το χειμώνα η απάντηση της ήταν αποστομωτική: «Να πάω που; Πάτμο, Αθήνα, τα βαρεθήκαμε όλα. Η Πάτμος είναι μια δρασκελιά, Παγκράτι Κολιάτσο. Άμα θέλω πάω».
Απέναντι από την ταβέρνα «Απόλαυση» είναι μια έκταση δενδροφυτεμένη με ένα μεγάλο πέτρινο σπίτι ανάμεσα στη βλάστηση, σαν πύργος. Το είδαμε καθώς ερχόμασταν και ρωτήσαμε τον Ισίδωρο και την Αγγελινιό τι είναι. «Αυτοί απέναντι είναι η ιστορία των Αρκιών. Το σπίτι έχει δεκατρία δωμάτια. Από θάλασσα σε θάλασσα είναι το οικόπεδο. Μέσα έχει πολλά φρουτόδεντρα. Αμπέλια, χουρμαδιές αχλαδιές, μέχρι και φιστικιές Αιγίνης είχε. Και του πουλιού το γάλα. Ήταν αγορασμένο επι Ιταλοκρατίας. Όλοι οι Αρκιώτες δουλεύανε σε αυτό το κτήμα για ένα πιάτο φαγητό και ένα πουκάμισο κάθε χρόνο». Μας λέει ο Ισίδωρος και συνεχίζει: «Αυτός ήρθε από τη Μέση Ανατολή. Ήταν Κρητικός, πήρε μια βάρκα και ήρθε εδώ, κυνηγημένος». «Με ταυτότητες πεθαμένων. Όχι με τα ονόματα τους». Συμπληρώνει η Αγγελινιό. «Στον πόλεμο τα είχε καλά με όλους. Το νησί ήταν υπό την Ιταλική κατοχή. Έχει φυλάκιο Ιταλικό στη Βόρεια πλευρά του νησιού. Βλέπει τη Σάμο, την Πάτμο, το Αγαθονήσι… Αυτός είχε αναλάβει το μαγειρείο, του φέρνανε οι Ιταλοί τα τρόφιμα και τα ετοίμαζε. Ζύμωνε φουρνίζανε και τα πηγαίνανε στο φυλάκιο των Ιταλών. Είχε και γκαράζ κι έβαζε την βενζινοκίνητη βάρκα του για να μη φαίνεται έξω. Αλλά και με τη Λέρο είχε σχέσεις και με την Πάτμο». Μας αναφέρει ο Ισίδωρος. «Ο ιδιοκτήτης είχε επτά παιδιά. Σήμερα ανήκει στην Τρίτη γενιά η περιοχή. Το μισό το βγάλανε δασικό το Διεκδικεί το κράτος, το διεκδικεί ο δήμος, το μοναστήρι. Οι Λειψοί είναι του μοναστηριού. Το Αγαθονήσι, τα Λέβιθα, το Κίναρο…». Σύμφωνα με τον Ισίδωρο. Και παίρνει θέση η Αγγελινιό: «Την εποχή της Μαργαρίτας Παπανδρέου, όταν προέκυψε το πρόβλημα με τους Τούρκους που ζητούσαν πάλι τα νησιά, τότε αποφάσισαν με νόμο να δώσουν οικόπεδα στα νησιά για να κατοικηθούν. Το μόνο καλό που είχαν κάνει τότε. Έδωσαν οικόπεδα στους μόνιμους κατοίκους, που είχαν φύγει και θέλανε να γυρίσουν πίσω. Όσοι είχαν καταγωγή από το νησί. Ρίζες. Εγώ ξεκίνησα τη διαδικασία το 1982, έκανα την αίτηση, πήρα την πρώτη έγκριση, έπειτα τη δεύτερη έγκριση και το 1984 έφτιαξα ένα σπίτι. Μέσα σε πέντε χρόνια έπρεπε σύμφωνα με το νόμο να κτίσουμε κάτι. Μέχρι πρόσφατα δεν χρειάζονταν χαρτιά για να κτίσουμε ήταν δωρεάν η διαδικασία. Τώρα η κατάσταση άλλαξε».
Έπειτα αναφερθήκαμε στους νέους, στο σχολείο, το Χρηστάκη, και τις προσπάθειες της δασκάλας να το κρατήσει ζωντανό. «Δημιουργική είναι η δασκάλα αλλά τι μπορεί να κάνει; Τα παιδιά πρέπει να πάρουν βάσεις σωστές. Με ποιον θα παίξει ποδόσφαιρο, με ποιόν θα μαλώσει. Ότι και να του δώσει η Μαρία δε φτάνει. Αν μείνει εδώ τελείωσε, γιατί είναι μόνος του. Το κράτος έχετε την εντύπωση ότι θα ασχοληθεί με τον Χρήστο; Εδώ μειώσανε το ΕΝΦΙΑ στα μικρά νησιά κι επειδή υπαγόμαστε στη νήσο Πάτμου είναι διπλάσιος. Πρέπει να κάνουμε σύλλογο κάποια στιγμή. Σύλλογο Αρκιωτών Ακριτών. Ακρίτες δεν είμαστε; Αλλά δεν είμαστε ούτε εκατό άτομα. Τριάντα έξι άτομα όλοι κι όλοι».
Αλλά το πιο σημαντικό για τους νησιώτες είναι ότι το νησί δεν έχει νεκροταφείο. «Υπάρχει διορισμένος παππάς αλλά δε μένει στο νησί. Πηγαινοέρχεται. Στο κτίριο της αστυνομίας που είναι μπροστά από το σχολείο ο πρώην δήμαρχος το χώρισε στα δύο. Το μισό κτίριο το διόρθωσαν, το επιπλώσανε για να μείνει ο παπάς αλλά ο παππάς δεν ήρθε. Η Γιατρός όμως που είναι κι αυτή διορισμένη για τους Αρκιούς μπορείτε να μου πείτε γιατί να είναι στην Πάτμο ενώ πληρώνεται για εδώ; Της έκανες τη σύμβασή, που θα μείνει; Αφού δεν έχει σπίτι. Το δωμάτιο δίπλα στο ιατρείο δεν είναι ακόμη έτοιμο. Μπα, δε στρώνει τίποτα». Μας λέει απογοητευμένος ο Ισίδωρος.
Οι χειμώνες στο νησί. «Αν έχει καλό καιρό το χειμώνα κάποιος έρχεται να μας δει. Δεν παραπονιόμαστε τέσσερις φορές την εβδομάδα έχει καράβι. Δεν έχουμε πλήξει. Εγώ ερχόμουνα εδώ από τεσσάρων ετών. Η μητέρα ήταν από Αρκιούς. Ο πατέρας μου ήταν καπετάνιος και περνούσε από εδώ, ήταν ερωτευμένος με τη μητέρα μου. Η μητέρα μου έκανε έξι παιδιά, εγώ ήμουν το πρώτο. Δεν το είχα σκοπό να μείνω μόνιμα στο νησί, επειδή ταξίδευε ο άντρας μου. Λέγαμε τότε ότι θα πηγαίνουμε για μια εβδομάδα το πολύ στους Αρκιούς αλλά από το 1995 κατσικώθηκα. Να με βαράς δε φεύγω». Τελειώνει η Αγγελινιό.
