Μια φορά κι έναν καιρό στην Θεσσαλονίκη…
Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αθλητικού Τύπου (ΠΣΑΤ) ξεκίνησε μια σημαντική πρωτοβουλία, με διαδικτυακές ημερίδες για τις «Εφημερίδες της ζωής μας». Ξεκίνησε με την «Αθλητική Ηχώ» και συνέχισε το πολυσέλιδο αθλητικό της εφημερίδας «Θεσσαλονίκη» με διευθυντή τον Σταύρο Ρεπανά. Με αφορμή την πρωτοβουλία του ΠΣΑΤ, βρήκα μια συνέντευξη που είχα κάνει στον Σταύρο Ρεπανά, πριν από πολλά χρόνια, όταν μου το ζήτησε ο συνάδελφος Θόδωρος Ακάλεστος, προκειμένου να δημοσιευτεί στο εφημεριδάκι του ΠΣΑΤ «Αθλητικός Συντάκτης» ο Σταύρος Ρεπανάς, πέθανε στις 22 Οκτωβρίου του 2006. Αυτή είναι η συνέντευξη του, που θα μπορούσε να ξεκινά: «Μια φορά κι έναν καιρό…»
«Ήταν το 1947 όταν στα γραφεία της «Αθλητικούς Ηχούς» έφτασε ένα γράμμα από την Θεσσαλονίκη. Από έναν μαθητή των τελευταίων τάξεων του γυμνασίου, που διαπίστωσε ότι δεν υπήρχαν ανταποκρίσεις αθλητικών ειδήσεων από την Μακεδονία στην Αθηναϊκή εφημερίδα. «Θέλω να γίνω ανταποκριτής σας» έγραφε μεταξύ άλλων το γράμμα αυτό και ο αποστολέας του, ήταν ο Σταύρος Ρεπανάς. Ένας «δάσκαλος της δημοσιογραφίας» όπως τον αποκαλούν αυτοί που τον γνώρισαν από κοντά ή συνεργάστηκαν μαζί του στο παρελθόν. Το πρώτο μέλος του ΠΣΑΤ από την Βόρεια Ελλάδα, το οποίο τίμησε ο σύνδεσμος απονέμοντας του το χρυσό σήμα του Συνδέσμου.
«Ήμουν φίλαθλος τότε και παρακολουθούσα τις αθλητικές εφημερίδες της εποχής» θυμάται ο Σταύρος Ρεπανάς και συνεχίζει: «Τότε στην Θεσσαλονίκη έρχονταν μία ή δύο εφημερίδες των Αθηνών την ημέρα. Βάζαμε μέσο στο πρακτορείο για να εξασφαλίσουμε την μια από αυτές. Τότε διαπίστωσα, ότι η «Αθλητική Ηχώ» είχε πρόβλημα, αφού δεν βλέπαμε ανταποκρίσεις από αθλητικά γεγονότα της Θεσσαλονίκης. Τότε δεν είχαμε τηλέφωνα και έτσι τους έγραψα ένα γράμμα και τους ζήτησα να γίνω ανταποκριτής τους. Έτσι ξεκίνησα και άρχισα να στέλνω τους «Μακεδονικούς αντίλαλους». Θυμάμαι ότι όταν έπαιζαν στην Θεσσαλονίκη ομάδες των Αθηνών, ανέβαιναν απεσταλμένοι από την Αθήνα. Ο πρώτος απεσταλμένος που γνώρισα ήταν ο Λευτέρης Γενεράλης. Με τον Ολυμπιακό, ανέβαινε ο Νικολαίδης. Μια φορά ο Νικολαίδης άλλαξε τηλεγράφημα μέσα από την λογοκρισία θυμάμαι. Αργότερα έφυγε από την «Ηχώ» και έκανε το «Φως». Οι Νικολαίδης και Γενεράλης ήταν οι πρώτοι απεσταλμένοι που έρχονταν στην Θεσσαλονίκη. Τότε στην «Ηχώ» ήταν ο Φουντουκίδης, ο Μίμης Παπαπαναγιώτου».
«Πρωτόγονα» Μέσα στις ανταποκρίσεις
Όλες οι ανταποκρίσεις από την Θεσσαλονίκη, εκείνο τον καιρό γίνονταν με «πρωτόγονα» Μέσα. «Δεν υπήρχαν τηλέφωνα τότε. Επικοινωνούσαμε με γράμματα. Η κάθε ανταπόκριση έμπαινε μετά από δύο ή τρεις ημέρες, ανάλογα πότε έφτανε ο γράμμα που έστελνα. Συνήθως οι «Μακεδονικοί αντίλαλοι» έπιαναν ένα δίστηλο ή ένα τρίστηλο, με ένα μονόστηλο στην πρώτη σελίδα. Μετά τον εμφύλιο, αρχίσαμε να στέλνουμε και τηλεγραφήματα, τα οποία όμως περνούσαν πρώτα από την λογοκρισία. Αργότερα στέλναμε και κάποιες ανταποκρίσεις με τηλέφωνο, χωρίς όμως να λέμε παίκτες αλλά τα νούμερα τους προκειμένου να είναι μικρότερη η χρέωση. Λέγαμε δηλαδή. Αγωνίστηκαν οι 1, 3, 5, 6, κ.λ.π. και ότι στο γκολ, το 3 έκανε την σέντρα το 8 την κεφαλιά και έτσι δίνονταν η ανταπόκριση. Πρόσφατα βρήκα ένα γράμμα που είχα στείλει στον Σέμπο με το οποίο διαμαρτυρόμουν γιατί δεν είχε μπει ένα κομμάτι και γιατί στο ΠΑΟΚ-Ολυμπιακός μου είχαν αλλάξει την ανταπόκριση, δίχως να με ρωτήσουν. Ήταν τέσσερις σελίδες δακτυλογραφημένες πυκνά. Τις ανταποκρίσεις μου τις έστελνα δακτυλογραφημένες επειδή τα γράμματα δεν ήταν πολύ καλά. Είχα μάθει να δακτυλογραφώ εκεί που εργαζόταν ο πατέρας μου, στην «Ένωση πληγέντων αυτοκινητιστών».
Η διακοπή λόγω στρατού
«To 1951 με 1953, διέκοψα, επειδή πήγα στον ναυτικό» θυμάται ο Σταύρος Ρεπανάς και συνεχίζει: «Τότε, με βοήθησε ο Σέμπος, προκειμένου να μην πάω στον στρατό ξηράς. Ήταν διαπιστευμένος συντάκτης της «Καθημερινής» στο Υπουργείου Στρατιωτικών. Εκείνη την εποχή, ήταν μεγάλη υπόθεση να είσαι διαπιστευμένος συντάκτης στο Υπουργείο Στρατιωτικών. Μέχρι εκείνη την στιγμή, από την «Ηχώ», δεν υπήρχε καμία αμοιβή για τις ανταποκρίσεις μου. Μετά το 1955, υπήρχε μια μικρή αμοιβή, από τα πρακτορεία. Συνέχισα να δουλεύω στην «Αθλητική Ηχώ», μέχρι που έκανε ο Καμπάνης τα «Αθλητικά Νέα» και μου ζήτησε να συνεργαστούμε. Παρόλο που ήμουν παλιότερος από τον Καμπάνη στην αθλητική δημοσιογραφία, εισέπραξα πολλά από την εμπειρία της συνεργασίας εκείνης. Τα «Αθλητικά Νέα», ήταν η πρώτη εφημερίδα στην Ελλάδα, που ασχολήθηκε με τα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα. Παράλληλα με την «Αθλητικά Νέα», συνέχιζα να γράφω και στην «Αθλητική Ηχώ». Είχα φιλική επαφή με τον Γιάννη Βανδώρο από την θητεία μου στο ναυτικό κι έτσι όταν εκείνος δημιούργησε την «Ομάδα», έφυγα από την «Αθλητική Ηχώ» και πήγα στην «Ομάδα». Όλα τότε, ήταν ημιερασιτεχνικά, όσον αφορά της συνεργασίες μας. Δεν είχε πολλούς αθλητικούς συντάκτες. Ήταν ο Πλατσούκας, ο Χασήρ, ο Γεωργίου και ο Δραγούμης. Δεν ερχόταν όμως στις προπονήσεις των ομάδων καθημερινά. Εγώ πήγαινα και στις προπονήσεις, αλλά και στις συγκεντρώσεις που έκαναν οι ομάδες. Πήγαινα ακόμη και στις οικογενειακές συγκεντρώσεις που έκαναν. Θυμάμαι ότι ο Νίκος Πάγκαλος στον ΠΑΟΚ είχε καθιερώσει τις οικογενειακές συγκεντρώσεις και πήγαινα κι εγώ μαζί τους. Με Τσίντογλου, Γκολέμα, Κουιρουκίδη, Ψωμά. Τότε οι ομάδες κάνανε και εκδρομές και πάρτι. Πήγαινα σε όλα αυτά. Κάναμε παρέα. Βέβαια δεν βάζαμε κάποιο ρεπορτάζ από αυτά στους «Μακεδονικούς Αντίλαλους». Όταν ο Νάστος έφτιαξε το «Σουτ», συνεργάστηκα και μαζί του. Τα πρώτα μου χρήματα όμως από την δημοσιογραφία, τα πήρα από την εφημερίδα «Πρωινή Ώρα Δευτέρα». Του Σαμαρά και του Κοσματόπουλου. Είχα γράψει ένα ματς και πήρα δέκα δραχμές. Πριν από το 1950. Ήταν μια εφημερίδα, Δευτεριάτικη, πολιτική. Έχω βρει όλες τις επιστολές του Σέμπου. Είχαμε αλληλογραφία για πολλά πράγματα. Βρήκα και μια επιστολή, που διαμαρτύρομαι για κάποια δημοσιεύματα και συμπεριφορά. Είναι τέσσερις δακτυλογραφημένες σελίδες, σε πυκνό γράμμα. Βαρέθηκα να το διαβάσω. Κουράγιο που είχαμε τότε να γράφουμε. Θυμάμαι, ότι είχα στείλει στην «Ηχώ» μια σελίδα, στατιστική για το μπάσκετ. Τότε δεν υπήρχε στατιστική. Είχα όμως πάρει τα φύλα αγώνων και κάθισα και την έγραψα. Ήταν η πρώτη στατιστική που δημοσιεύτηκε για μπάσκετ. Έγραφα πόσες προσωπικές χτύπησαν, τι επιτυχία είχαν και τέτοια. Έγραφα ότι γινόταν. Δεν υπήρχε δεύτερος στην Θεσσαλονίκη. Στη Μακεδονία ήταν ο Γεωργίου που ήταν ηλικιωμένος. Όταν βγήκε ο Καμπάνης, άνοιξε λίγο η αγορά και μετά τον Καμπάνη έκανε και ο Νάστος το «Σουτ», όπου ήταν ο Χασήρ, ο Αγγελόπουλος. Κι εκεί εργάστηκα».
Από το «Σουτ» στην «Θεσσαλονίκη»
Η «Θεσσαλονίκη» είχε ήδη αρχίσει να εκδίδεται. Ο Σταύρος Ρεπανάς, παράλληλα με την δημοσιογραφία, δούλευε αρχικά στην Μερσεντές και μετά στην Πετρογκάζ, προκειμένου να μπορεί να συντηρείται οικονομικά. «Όταν δούλευα στο «Σουτ» είδαν το ενδιαφέρον που είχα και ο Πεκλάρης με κάλεσε να πάω στην «Θεσσαλονίκη» λέει και συνεχίζει: «Είχε ξεκινήσει να εκδίδεται ήδη η «Θεσσαλονίκη», όμως το 1964 ήθελαν να την αλλάξουνε. Από εκεί ξεκίνησα την δημοσιογραφία επαγγελματικά. Παράλληλα, είχα και την «Ομάδα» και κατά διαστήματα και τα «Αθλητικά Νέα», αλλά εκεί αν μας πλήρωναν τις κηδείες, αν μας πλήρωναν τις διαφημίσεις, παίρναμε κανένα κατοστάρικο. Είχα συνεργασία και με το «Βήμα Βόρειας Ελλάδας» κάποια στιγμή. Για την Θεσσαλονίκη, την πρόταση την έκανε ο Πεκλάρης, άλλα διευθυντής ήταν ο Γιώργος Μπέρτσος, ο οποίος με ήξερε γιατί είχε σχέσεις με αθλητικές εφημερίδες. Έκανε και τον ανταποκριτή για ένα διάστημα. Άρχισαν λοιπόν τα αθλητικά της Θεσσαλονίκης. Ήρθε ο Τουρώνης, ήρθε ο Θεολογίδης και ήμασταν τρεις, με πολλούς ερασιτέχνες συνεργάτες.
Στη φωτογραφία ο Αντώνης Πεκλάρης, ο Αντώνης Κούρτης μαζί με τον Σταύρο Ρεπανά.
Βλέποντας το παιχνίδι μέσα από τον αγωνιστικό χώρο
Στα πρώτα ποδοσφαιρικά γήπεδα της Θεσσαλονίκης, ο κόσμος κρέμονταν από τις κερκίδες σαν τα τσαμπιά και οι δημοσιογράφοι, παρακολουθούσαν το παιχνίδι μέσα στον αγωνιστικό χώρο. «Τότε τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Βλέπαμε το παιχνίδι μέσα από τον αγωνιστικό χώρο. Είχαμε μαζί την εφημερίδα για να δείξουμε ποιοι είμαστε. Το αν θα έμπαινες στο γήπεδο, είχε να κάνει με το πώς σε έπαιρνε ο αστυνομικός που ήταν στην πόρτα. Επειδή δεν είχε δημοσιογραφικά θεωρεία στα γήπεδα και ήμασταν μέσα στον αγωνιστικό χώρο, τα βλέπαμε όλα από κοντά. Θυμάμαι μια περίπτωση, σε ένα παιχνίδι ΠΑΟΚ-Ολυμπιακός, όπου διαιτητής ήταν ο Τζίτζης. Επόπτης ήταν ο Φατούρος. Έβαλε γκολ Ολυμπιακός και ο ΠΑΟΚ διαμαρτυρόταν. Ο Τζίτζης φεύγει από την εστία και πηγαίνει στον επόπτη. Εμείς ήμασταν πλάι, και ακούμε τον Φατούρο να του λέει «φύγε μη με πλησιάζεις» έτσι δόθηκε η εντύπωση στον κόσμο, ότι το γκολ το κατακύρωσε ο Φατούρος. Τον κυνηγούσαν οι ΠΑΟΚτσήδες για χρόνια. Το έγραψα τότε. Το 1955 η ΥΕΝΕΔ έκανε κάτι μεταδόσεις ραδιοφωνικές. Είχα κάνει και εγώ με Αλακόπουλο. Έχουμε και φωτογραφία στο γήπεδο του Άρη. Όταν έγινε το περίπτερο της ΔΕΗ στην ΔΕΘ εκεί που είναι ο Πύργος του ΟΤΕ τώρα, είχαμε μεταδώσει μαζί με τον Λογοθέτη κάτι αθλητικές ειδήσεις θυμάμαι. Τότε είχαμε επαφές με τους αθλητές. Ειδικά με τον κόσμο του ποδοσφαίρου και κυρίως του ΠΑΟΚ. Εγώ επειδή είχα φίλους και στον στίβο, κάναμε παρέα και με τα παιδιά του στίβου. Τον Ζαχαριάδη, τον Μιχαήλ. Το πρώτο μεγάλο παιχνίδι που μετέδωσα, ήταν το 1946 το Ηρακλής-ΑΕΚ που μηδενίστηκε ο Ηρακλής. Όταν αφαιρέθηκε το γήπεδο από τον Ηρακλή, η «Ηχώ» είχε κάνει μεγάλο αφιέρωμα. Είχε στείλει και απεσταλμένους. Ήταν εκεί που είναι τώρα το χημείο».
Το πρώτο μέλος του ΠΣΑΤ στην Θεσσαλονίκη
Ο Σταύρος Ρεπανάς, είναι το πρώτο μέλος του Πανελλήνιου Αθλητικού Συνδέσμου στην Θεσσαλονίκη, «Στον ΠΣΑΤ δεν υπήρχε άλλος από την Θεσσαλονίκη. Ήμουν το πρώτο μέλος που γράφτηκε» θυμάται και συνεχίζει: «Ο Γεωργίου ήταν ηλικιωμένος, ενώ ο Δραγούμης ήταν και μεταφραστής. Τότε οι αποστολές διαφόρων ομοσπονδιών, έπαιρναν μαζί τους δημοσιογράφους και από εφημερίδες της Θεσσαλονίκης. Με τα «Αθλητικά Νέα», που ήταν καθιερωμένα, είχα πάει στο πρωτάθλημα ΣΙΣΜ το 1964 στη Ρώμη. Με καράβι αρχικά, όλη την Κυανή Ακτή με πούλμαν, μέχρι την Μασσαλία και μετά πάλι καράβι. Δεν μπορούσε ο καθένας εκείνα τα χρόνια να πάει τέτοια ταξίδια».
Το χθες και το σήμερα
«Η διαφορά της αθλητικής δημοσιογραφίας τότε με τώρα, είναι πολύ μεγάλη. Τώρα έχετε την τηλεόραση και μπορείτε να δείτε τι έγινε σε μια φάση. Εγώ τότε έκανα το εξής. Δεν έφευγα γρήγορα από το γήπεδο. Έφευγα σιγά σιγά προκειμένου να ακούσω τις απόψεις του κόσμου. Να δω αν είδα σωστά. Να μην πέσω έξω. Οι νέοι δημοσιογράφοι δεν το κάνουν αυτό. Φεύγουν από το γήπεδο γρήγορα. Εμείς βέβαια δεν είχαμε και θέμα χρόνου».
Η πρωτοπορία της Θεσσαλονίκης
Η εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» ήταν μια πρωτοποριακή εφημερίδα για τα ελληνικά δεδομένα. Όχι μόνον για το αθλητικό της τμήμα. Το αθλητικό της ένθετο όμως, ειδικά τις Δευτέρες, αποτελούσε την ναυαρχίδα του οργανισμού Βελλίδη. Ήταν μια εφημερίδα που δεν μιμούνταν και δεν ακολουθούσε. Χάραξε τον δικό της δρόμο, επειδή στο τιμόνι της είχε ανθρώπους με ανοικτό μυαλό, που δίχως φόβο τολμούσαν, να επιλέξουν διαφορετικούς δρόμους από την πεπατημένη. «Η Θεσσαλονίκη ήταν πρωτοπόρος σε πολλά θέματα» λέει ο Σταύρος Ρεπανάς και συνεχίζει: «Τα αθλητικά νέα έδωσαν βάση στα ερασιτεχνικά σωματεία. Εμείς ως αθλητικό τμήμα πολιτικής εφημερίδας, τα βάλαμε στην πολιτική εφημερίδα και εν συνεχεία τα επαρχιακά που βλέπεις σιγά σιγά να τα βάζουν όλοι. Διδαχθήκαμε από Καμπάνη, όσον αφορά τα ερασιτεχνικά σωματεία. Τα προωθήσαμε και βάλαμε και την επαρχία. Οι ανταποκριτές μας, έχαιραν εκτίμησης από την εφημερίδα. Στη Θεσσαλονίκη, τα παιχνίδια για παράδειγμα στις Σέρρες ή την Καβάλα, δεν τα έγραφε ο απεσταλμένος, αλλά ο ανταποκριτής. Το παιχνίδι το έγραφε πάντα ο τοπικός ανταποκριτής, άσχετα αν έπαιζε ο Άρης, ή ο ΠΑΟΚ, ή ο Ηρακλής. Ο απεσταλμένος μετέδιδε τις απόψεις της ομάδας του μόνον και τις δηλώσεις. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό. Και τότε ο Τουρώνης είχε δώσει μάχες, ώστε να καθιερωθεί και στην ΕΡΤ να μην έρχονται απεσταλμένοι από την Αθήνα σε ραδιόφωνο και τηλεόραση, ώστε να περιγράφουν τα παιχνίδια οι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης. Συνήθως, όποτε έρχονταν ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ να αγωνιστεί στην Βόρεια Ελλάδα, έρχονταν και απεσταλμένοι από την Αθήνα, προκειμένου να περιγράψουν το παιχνίδι.
Στη φωτογραφία ο Σταύρος Ρεπανάς με την Κατερίνα Βελλίδου από την κοπή πίτας της εφημερίδας.
Η Θεσσαλονίκη ήταν η πρώτη εφημερίδα στην Ελλάδα, που έβαλε τα αθλητικά ένθετο μέσα στην εφημερίδα. Κάποιοι λένε ότι το έκανε πρώτη η Απογευματινή, όμως δεν είναι αλήθεια. Το έκανε η Θεσσαλονίκη. Άρχισε με αθλητικές σελίδες καθημερινά, πήγε στο τετρασέλιδο την Δευτέρα και έφτασε να έχει κάθε Δευτέρα 24 σελίδες. Οι Πεκλάρης και Κούρτης, ήθελαν να δώσουν κάτι καινούργιο μετά τον Μπέρτσο και έτυχε να το θέλουμε και εμείς. Ο Τουρώνης ήρθε από την Ιταλία, γνωρίζοντας κάποια πράγματα παραπάνω από εμάς. Γνώριζε και Ιταλικά και έτσι πολλά Ευρωπαϊκά παιχνίδια, τα γράφαμε πριν από όλους, επειδή τα άκουγε στο Ιταλικό ραδιόφωνο».
Μια φορά και έναν καιρό, η δημοσιογραφία ήταν κάπως έτσι. Η σημερινή της εικόνα είναι απογοητευτική. Ίσως θα έπρεπε να κοιτάξουμε πίσω και να διδαχθούμε από το παρελθόν, ώστε να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον.
