Καρναβάλι Καστοριάς με το Έθιμο «Μπουμπούνα – Χάσκαρι»
Έθιμα, δρώμενα και παραδόσεις βγαίνουν στον δρόμο, αυτοσαρκάζονται και τολμούν, ξεσηκώνουν και ξεσηκώνονται σε μια λαοθάλασσα χρωμάτων και πιοτού…
Σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης θρησκείας πριν από το Πάσχα απαιτείται μια μακρά περίοδος νηστείας και κατάνυξης. Πριν μπουν σε αυτή την περίοδο προηγείται μια περίοδος φαγητού και διασκέδασης με αποκορύφωμα την τελευταία Κυριακή πριν την νηστεία…
H Πόλη της Καστοριάς σας προσκαλεί στην αναβίωση του εθίμου “Μπουμπούνα – Χάσκαρι”. Καστοριά σημαίνει Μπουμπούνες, Παλιαπούλες, Χάσκαρη και χαλβάδες.Η μπουμπούνα είναι ένα πανάρχαιο έθιμο, οι ρίζες του οποίου βρίσκονται απλωμένες στα χρόνια της πυρολατρίας. Τότε που οι άνθρωποι πίστευαν στις καθαρτικές ιδιότητες του πυρός, γιατί δεν είχαν ούτε απολυμαντικές ουσίες. Γι’ αυτό το λόγο γίνεται και το πήδημα πάνω από την φωτιά, δηλαδή για τον εξαγνισμό του σώματος, από την δύναμη της καθαρτικής της πυρός. Η δε παλιαπούλα έλκει την καταγωγή της από την παγανιστική πυρολατρεία και τις πανάρχαιες εθιμικές εκδηλώσεις που αναφέρονταν στον θεό Πάνα. Τι σημαίνει όμως Μπουμπούνα ή Παλιαπούλα; Πρόκειται για το άναμμα ενός σωρού από ξύλα, σε συνδυασμό με καλάμια, ξερά χόρτα, βατσινιές κ.α.. Κάποτε τα παιδιά τριγυρνούσαν σ’ όλα τα σοκάκια και τα γκαλντερίμια, σκαρφάλωναν στις πλαγιές του Προφήτη Ηλία, προκειμένου η αγκαλιά τους να γεμίσει κάθε είδους ξύλα, που στο στίβαγμά τους μπορούσες ν’ αντικρίσεις την μεγαλύτερη μπουμπούνα απ’ όλες τις γειτονιές. Άλλωστε αυτός είναι και ο επιθυμητός στόχος. Το καμάρι της γειτονιάς κάθε χρόνο είναι η μεγαλύτερη μπουμπούνα που θα γίνει στο μαχαλά τους. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται πολύ καλή προετοιμασία, μιας και ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις γειτονιές είναι πολύ μεγάλος. Μερικά παιδιά μάλιστα ξεκινάνε να μαζεύουν τσάκανα, απ’ τον Νοέμβριο. Τα μαζεύουν, τα κόβουν, τα κάνουν δεμάτια και τα τοποθετούν σε αποθήκες. Από εκεί τα βγάζουν το πρωί της Αποκριάς, κρυφά από τα παιδιά των άλλων μαχαλάδων(για να μην τους τα κλέψουν) και στήνουν την επιβλητική μπουμπούνα στο κέντρο της γειτονιάς.
Ανέκαθεν η μπουμπούνα που ξεχωρίζει είναι αυτή που στήνεται στην πλατεία του Ντολτσό με την συνεργασία του Δήμου Καστοριάς της Δημοτικής Πολιτιστικής Επιχείρησης του Συλλόγου Αφοί Εμμανουήλ και του Μουσικοφιλολογικού Συλλόγου Αρμονία, προσφέροντας στον κόσμο σαρακοστιανά εδέσματα, ενώ δε λείπουν και τα χορευτικά συγκροτήματα.
Η επόμενη μέρα της παλιάς Καστοριάς…
Στην παλιά Καστοριά, ύστερα από το ξεφάντωμα της Αποκριάς, όλα άλλαζαν όψη με το ξημέρωμα της Καθαρής Δευτέρας, έβλεπες μια ασυνήθιστη κίνηση, μια εικόνα ξεχωριστής νοικοκυροσύνης. Όλες οι γυναίκες καθάριζαν όλα τα σκεύη του νοικοκυριού. Αυτό το έκαναν για να εξαφανιστεί και το τελευταίο κατάλοιπο από την κρεατοφαγία, μιας και άρχιζε η μεγάλη νηστεία. Όσο όμως η Καθαρή Δευτέρα ήταν κουραστική για την Καστοριανή γυναίκα, τόσο μεγάλη χαρά, ευχαρίστηση και πλούσιο φαγοπότι ήταν για τον γύφτικο μαχαλά εκείνου του καιρού. Γυφτόπουλα και γυφτοπούλες περνούσαν από τα σπίτια της Καστοριάς και γέμιζαν τα τσουκάλια τους, από τα υπόλοιπα της αποκριάτικης πανδαισίας. Έτσι γέμιζαν το στομάχι τους μ’ όλα τα καλούδια του κόσμου…
