Γιάννης Παπακώστας. Μετά από 27 χρόνια, κάνει επιτέλους αυτό που αγαπάει
Είναι ορισμένα σημεία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και κάποιοι άνθρωποι, που αποτελούν κομμάτια της ιστορίας του. Κομμάτια της ιστορίας της κάθε γενιάς. Κάτι τέτοιο είναι και το «Κατώγι». Το ημιυπόγειο παντοπωλείο, στην οδό Μητροπόλεως 81. Λίγα μέτρα πιο ανατολικά, από την διασταύρωση με την Κούσκουρα. Όλοι ήξεραν ότι μέχρι αργά την νύχτα, θα μπορούσαν να βρουν εκεί τον Γιάννη, προκειμένου να προμηθευτούν οτιδήποτε είχαν ξεχάσει να αγοράσουν όσο η αγορά ήταν ανοικτή. Το «Κατώγι», άνοιξε το 1994. Είκοσι επτά χρόνια μετά, το «Κατώγι» άλλαξε και έγινε «Κατώγι ΒΙΟ». Ο Γιάννης Παπακώστας, χαρακτηριστική φιγούρα του κέντρου αλλά και των αγώνων μεγάλων αποστάσεων, παραμένει εκεί. Στο μαγαζί που άνοιξε το 1994, ως τελειόφοιτος των ΤΕΦΑΑ Θεσσαλονίκης, όταν διαπίστωσε ότι ως προπονητής μπάσκετ και διαιτητής, θα ήταν το μεγαλύτερο διάστημα απλήρωτος. Έκανε μια στροφή τότε, ανοίγοντας το «Κατώγι» και τώρα, είκοσι επτά χρόνια μετά, κάνει μια ακόμη στροφή και υλοποιεί αυτό που προτείνουν οι Αμερικάνοι: «Τι σου αρέσει να κάνεις; Καν’ το επάγγελμα». Έτσι έκανε και ο Γιάννης. Αυτό που του ακολουθούσε στην προσωπική του ζωή και που το δοκίμασε εδώ και πολλά χρόνια, το έκανε δουλειά. Μετέτρεψε το «Κατώγι» σε «Κατώγι ΒΙΟ», προσφέροντας πλέον μόνον βιολογικά προϊόντα.
Βιολογικά. «Η πιο φθηνή ασφάλεια ζωής»
Από τον Γιάννη άκουσα για πρώτη φορά πριν από πολλά χρόνια και δοκίμασα το Σιταρόχορτο, το τυρί από αμύγδαλα, τα φύτρα, τα Ω3 λιπαρά και άλλα πολλά. Ήταν τροφές που είχε δοκιμάσει και που χρησιμοποιούσε καθημερινά. Σε κάποια στιγμή τον είχα ρωτήσει αν είχε φάει ποτέ στην ζωή του κρέας. «Πλάκα κάνεις; Έχω φάει ίσα με δύο στάνες» μου είχε πει χαριτολογώντας και μου εξήγησε πως γνώρισε την ωμοφαγία και την καρποφαγία. «Σε κάποια στιγμή, είχα παρουσιάσει ψωριασική αρθρίτιδα. Μια δερματική, μη μεταδοτική πάθηση, την οποία εξαφάνισα μέσα σε τρεις εβδομάδες με ωμοφαγία. Κατά διαστήματα ήμουν αυστηρά καρποφάγος και ωμοφάγος. Δεν είναι όμως εύκολο αυτό. Τώρα βγαίνω εύκολα από την διαδικασία αυτή. Θα ξεχαστώ και θα φάω και ένα παγωτό, ή όταν πάω στην Κρήτη από όπου κατάγεται η γυναίκα μου, θα πιω και μια τσικουδιά. Βέβαια τίποτε από αυτά δεν μπαίνει στο σπίτι μου, αλλά όταν είμαι έξω, ξεχνιέμαι και τρώω από κάτι.
Όταν είσαι ωμοφάγος, δεν τρως τίποτε μαγειρευτό για παράδειγμα. Για τρία ολόκληρα χρόνια το έκανα. Στις αιματολογικές εξετάσεις που έκανα τότε, οι δείκτες ήταν όλοι χαμηλοί. Για παράδειγμα η χοληστερίνη μου ήταν από 30 έως 60, όταν τα όρια είναι από 70 έως 180. Ο διάσημος υπερμαραθωνοδρόμος Σκοτ Τζούρεκ, έχει πει ότι «τα βιολογικά τρόφιμα, είναι η πιο φθηνή ασφάλεια ζωής». Μπορεί να είναι λίγο πιο ακριβά, αλλά σε βάθος χρόνου, τα λεφτά που δίνεις, τα βγάζεις διπλά και τριπλά. Μεγαλώνοντας, δεν πηγαίνεις στο νοσοκομείο κάθε τρεις και λίγο. Δεν παρουσιάζεις τις κλασικές ασθένειες που παρουσιάζουν οι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι. Ένα κομμάτι μέσα σου παραμένει νέο».
Οι νέες γενιές στηρίζουν τα ΒΙΟ
Το «Κατώγι» μετατρέπεται σε ΒΙΟ σιγά σιγά. «Είμαι χαρούμενος, γιατί πλέον κάνω κάτι που μου αρέσει πραγματικά. Δεν πουλάω πλέον ουίσκι και κόκα κόλα. Πουλάω πράγματα που μου αρέσουν. Έχω κάνει το χόμπι μου δουλειά. Αυτό είναι και καλό και κακό, γιατί αν κάνεις το χόμπι σου δουλειά, μετά πρέπει να βρεις ένα χόμπι. Έπρεπε να φτάσω στην ηλικία των 50 για να κάνω αυτό που μου αρέσει. Πλέον συζητάω με τους πελάτες για το τι μαγειρέψανε, τι φάγανε, όμως προσέχω όσον αφορά τις συμβουλές, γιατί δεν είμαι διατροφολόγος. Αν κάποιος με ρωτήσει κάποια πράγματα, μπορώ να του δώσω κάποιες συμβουλές από τις προσωπικές μου εμπειρίες, όμως δεν προχωράω περισσότερο. Υπάρχουν οι διατροφολόγοι που είναι η δουλειά τους να δίνουν ολοκληρωμένες συμβουλές διατροφής» λέει ο Γιάννης και συνεχίζει: «Αυτό που έχω καταλάβει, είναι ότι οι Έλληνες δεν πιστεύουν πάρα πολύ στα βιολογικά προϊόντα, συγκριτικά με τους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης. Η νέες γενιές, όμως αρχίζουν να πιστεύουν. Η δική μας γενιά, των 50άρηδων, δεν πιστεύουν στα βιολογικά προϊόντα. Πιστεύουν μόνον αν γίνει κάτι τυχαία και τα δοκιμάσουν, όπως έκανα εγώ λόγω του προβλήματος υγείας που είχα. Αν δεν μου τύχαινε αυτό, για να γίνω καρποφάγος και ωμοφάγος, ίσως να μην γινόμουν ποτέ. Κρέας και ψάρι να φανταστείς, έχω να φάω από τότε που αγοράζαμε προϊόντα με δραχμές. Αυτό που δεν μου αρέσει καθόλου, είναι η ταμπέλα του ωμοφάγου. Πιστεύω ότι κάθε πράγμα, πρέπει να το τρως στην τέλεια μορφή του, προκειμένου να πάρεις το μέγιστο από αυτό που έχει να σου δώσει. Δηλαδή την ντομάτα, πρέπει να την βράσεις για να σου αποδώσει. Το ίδιο και το καρότο για να αποδώσει την Β καροτίνη. Το δαμάσκηνο, θεωρείται πιο υγιεινό αποξηραμένο, από ότι ωμό. Άρα είναι λάθος να λέμε ότι είμαστε ωμοφάγοι. Πρέπει να τρώμε το κάθε τι έτσι όπως πρέπει. Τώρα με τον κορονοϊό, ο κόσμος αποστειρώνει τις τροφές. Βράζοντας τες, δεν μπορείς να είσαι ωμοφάγος».
Το κέντρο αλλάζει
Ο Γιάννης, ζώντας τον παλμό του κέντρου της Θεσσαλονίκης από το 1994 μέσα από το «Κατώγι», βλέπει ότι όλα αλλάζουν. «Το κέντρο αλλάζει, εγώ αλλάζω, όλα αλλάζουν» λέει και συνεχίζει: «Παλιά το κέντρο ήταν πιο γειτονιά. Τώρα είναι περισσότερο με επαγγελματίες. Δεν μπορώ να πω αν αυτή η αλλαγή είναι καλή ή κακή. Είναι σίγουρα μοιραία και αναγκαία. Πρέπει να προχωράμε μπροστά και να κοιτάμε το παρόν και το μέλλον. Το παρελθόν πρέπει να το κοιτάμε, μόνον για να το συμβουλευόμαστε. Να μην καθόμαστε πάνω στο παρελθόν. Να μην το νοσταλγούμε. Εγώ σπάνια νοσταλγώ. Και στο σχολείο και στον στρατό, ήξερα ότι είναι κάτι εφήμερο. Όταν νοσταλγείς, είναι δείγμα ότι μεγαλώνεις. Με ενοχλεί να ακούω ανθρώπους να λένε «όταν ήμασταν νέοι». Γιατί λένε τι κάνανε όταν ήταν νέοι; Ας κάνουν το ίδιο και τώρα. Γιατί να μην πας έναν Όλυμπο; Γιατί να μην τρέξεις έναν υπερμαραθώνιο; Δεν μου αρέσει να λέω «εμείς στα νιάτα μας». Πολλές φορές νοσταλγούμε το παρελθόν και λέμε ότι τα πράγματα ήταν καλύτερα, γιατί συνδέουμε τις εποχές με την εφηβεία μας. Μια πιο ξέγνοιαστη ηλικία. Για μένα, παράδειγμα για όλους είναι ο Δημήτρης Χρόνης που κοντά στα 70, τρέχει στο Σπάρταθλο. Θυμάμαι την τελευταία φορά που τρέξαμε μαζί, την άλλη μέρα το πρωί μετά το τέλος του αγώνα, ξύπνησε με το χαμόγελο στα χείλη. Τέλειος».
Οι υπερμαραθώνιοι
Κάποια καλοκαιρινά βράδια, έξω από το «Κατώγι» συναντούσα τον Γιάννη με τους φίλους του. Τον Ηλία, τον Βασίλη αλλά και άλλους. Δρομείς μεγάλων αποστάσεων και λάτρεις των βουνών. Με χιλιάδες ώρες πορείας στον Όλυμπο και τα γύρω βουνά. Με συμμετοχές σε μαραθωνίους και υπερμαραθωνίους. Ο Γιάννης έχει πάρει μέρος επτά συνεχόμενες φορές στο Σπάρταθλο και έχει καταφέρει να διανύσει εντός χρόνου, τα 246 χιλιόμετρα που χωρίζουν την Αθήνα από την Σπάρτη, τέσσερις φορές. «Πάντα έκανα αθλητισμό. Εξάλλου σπούδασα στα ΤΕΦΑΑ. Στο ποδόσφαιρο και στο μπάσκετ, έχεις μικρό χρόνο ζωής. Όμως στις μεγάλες αποστάσεις, είτε είναι τρέξιμο, είτε κολύμπι, είτε χιονοδρομίες, στην ηλικία των 35 και 40 χρονών, δεν θεωρείσαι μεγάλος. Χάνεται η ταχύτητα και μεγαλώνει η αντοχή. Και μετά η αντοχή παραμένει σταθερή. Μετά τα 60 βλέπεις μια κάμψη. Βέβαια δεν μιλάμε για πρωταθλητισμό, αλλά για ερασιτεχνικό αθλητισμό. Ο πρωταθλητισμός είναι σκληρός και έχει μικρή διάρκεια ζωής. Και φυσικά στο τρέξιμο, δεν μπορείς να ζήσεις από τον πρωταθλητισμό. Βλέπω elite αθλητές των μεγάλων αποστάσεων, να βγάζουν μόνον τα προς το ζην. Δεν γίνονται πλούσιοι από το τρέξιμο. Εγώ πιστεύω στην δια βίου άθληση. Και τα πόδια μου κάποτε να καταστραφούν και να μην μπορώ να τρέξω, θα κάνω γιόγκα, πιλάτες, ή οτιδήποτε άλλο» λέει ο Γιάννης, για να ξαναγυρίσουμε στο Σπάρταθλο. «Δυο φορές, έχω τερματίσει τελευταίος» λέει και συνεχίζει: «Όταν το στομάχι σου και τα πόδια σου είναι καλά, τα καταφέρνεις. Η εγκατάλειψη όμως, είναι βαρύ πράγμα. Την κουβαλάς μαζί σου. Είναι κάτι που σε ακολουθεί. Ξυπνάς την άλλη μέρα και λες «τι έγινε; Δεν τερμάτισα;» και τον εφιάλτη της εγκατάλειψης, τον βλέπεις για έναν μήνα περίπου. Σου στοιχίζει γιατί έχεις προετοιμαστεί σκληρά, έναν ολόκληρο χρόνο. Η αποτυχία βέβαια σε τέτοιες προσπάθειες, μπαίνει σε εισαγωγικά. Όλα μετράνε στην ζωή μας. Ακόμη και οι αποτυχίες. Και η προπόνηση που έκανες μετράει και η γυμναστική που έκανες μετράει. Όταν εγκαταλείπεις, μετά γίνεσαι μετά Χριστόν προφήτης, όσον αφορά το τι έφταιξε. Βέβαια μιλάμε για έναν μεγάλο αγώνα. Μπορεί να έχεις κάνει πολύ προπόνηση, όμως κάτι που θα συμβεί, στην διάρκεια, να μην το διαχειριστείς σωστά. Ένα πρόβλημα στο στομάχι για παράδειγμα που δεν θα το διαχειριστείς σωστά, μπορεί να σε πετάξει έξω. Μια χρονιά, έβρεχε τόσο πολύ που έπρεπε να διαχειριστείς την κατάσταση με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην αλλάζεις συνέχεια ρούχα. Εγώ άλλαζα συνέχεια και έχανα χρόνο. Όλα όμως είναι μέσα στον αθλητισμό. Και η επιτυχία και η αποτυχία. Στην επιτυχία δεν πρέπει να τρελαίνεσαι και να νομίζεις ότι είσαι ο θεός και στην αποτυχία να μην νομίζεις ότι δεν είσαι τίποτα. Η ζωή συνεχίζεται. Υπάρχουν μπροστά μας κι άλλοι αγώνες. Μέσα από την αποτυχία γίνεσαι πιο δυνατός και πιο σοφός. Όταν κερδίζουμε, πολλές φορές ξεχνάμε να μαθαίνουμε».
Το «Κατώγι», στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, άλλαξε. Ο Γιάννης συνεχίζει τον μαραθώνιο στο νέο του μαγαζί, το «Κατώγι ΒΙΟ». Πάντα στο ίδιο μέρος. Στην οδό Μητροπόλεως 81. Με μοναδική διαφορά, ότι επιτέλους, μετά από 27 χρόνια, κάνει αυτό που αγαπάει πραγματικά.
