Ένα σχολείο δίπλα στο κύμα, για τη δασκάλα της Ερείκουσας
«Όπως ο ήλιος δεν περιμένει παρακλήσεις και καλοπιάσματα, αλλά ανατέλλει και ευθύς λάμπει και τους αγκαλιάζει όλους, έτσι και εσύ μην περιμένεις θόρυβο και επαίνους, για να κάνεις κάτι καλό, αλλά να ευεργετείς χωρίς υστεροβουλία, και θα αγαπηθείς όπως ο ήλιος». Αυτό πίστευε πολύ σοφά ο Επίκτητος. Κι αυτό πιστεύουμε κι εμείς. Γιατί υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που δεν κάνουν πολύ θόρυβο. Ζουν ανάμεσα μας, και προσπαθούν να βελτιώσουν τον κόσμο τους προσφέροντας γνώσεις και βιώματα.
Η Ευρυδίκη Παπαγεωργίου είναι η δασκάλα της Ερείκουσας. Η Ευρυδίκη δεν είναι νέα δασκάλα. Έχει μεγάλη εμπειρία και θα μπορούσε να διδάσκει δίπλα στο σπίτι της. Όμως ανήκει σε αυτούς τους ανθρώπους που επέλεξε να αλλάξει την καθημερινότητα της. «Κατάγομαι από μια επαρχιακή πόλη κοντά στη Λάρισα, την Αγιά. Αλλά τα τελευταία τριάντα χρόνια ζω στη Λάρισα. Από το 2011 η οργανική μου θέση είναι σε ένα σχολείο της πόλης, δέκα λεπτά από το σπίτι μου. Η καριέρα μου ως εκπαιδευτικός ξεκίνησε από ένα μικρό χωριό των Καλαβρύτων στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Ένα σχολείο με τρείς μαθητές, μόνο. Η πρώτη ανάμνηση από το σχολείο εκείνο, είναι πως τα παιδιά δεν είχαν ακούσει ποτέ τη λέξη «θάλασσα». Εννοείται πως δεν είχαν ποτέ δει θάλασσα». Μας λέει η Ευρυδίκη στο Humanstories.gr και συνεχίζει: «Ακολούθησαν και άλλα ολιγοθέσια σχολεία σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, ώσπου να αρχίσω να δουλεύω σε πολυθέσια σχολεία και μάλιστα κοντά στον τόπο κατοικίας μου. Μέσα μου όμως υπήρχε η επιθυμία να δουλέψω στο σχολείο ενός μικρού νησιού. Σε κάποιο σχολείο, όπως λέμε, δίπλα στο κύμα…».
Τα χρόνια πέρασαν, τα παιδιά της Ευρυδίκης μεγάλωσαν και η επιθυμία πια για ένα σχολείο δίπλα στο κύμα παρέμενε στην άκρη του μυαλού της. Και όλο και μεγάλωνε. «Πέρυσι, στις 6 Ιανουαρίου διαβάζω στο διαδίκτυο πως αναζητούν δασκάλα για το νησί της Ερείκουσας. Ήταν η ημέρα των Φώτων, σημαδιακό; Ίσως. Επικοινώνησα με τον κύριο που έκανε την ανάρτηση αλλά δεν γινόταν εγώ να αποσπαστώ στα μέσα της σχολικής χρονιάς. Οπότε η υπηρεσία έστειλε αναπληρώτρια συνάδερφο. Έμεινε όμως η επιθυμία, κι έτσι έκανα αίτηση για την επόμενη σχολική χρονιά. Φυσικά πήρα τη θέση, μιας και όπως μου είπαν: «δεν υπήρχε ανταγωνισμός».
Η Ευρυδίκη βρέθηκε στην Ερείκουσα από επιλογή. Η επιλογή τελικά κι όχι η υποχρέωση ή η ανάγκη μας κάνει πιο συνειδητούς ανθρώπους. «Επέλεξα το νησί. Ήθελα να εκπληρώσω την νεανική μου επιθυμία. Και είχα τη διάθεση για έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής». Συμπληρώνει η Ευρυδίκη.
Για την ιστορία να πούμε ότι η Ερείκουσα είναι ένα από τα τρία Διαπόντια νησιά του Ιονίου. Το όνομα της το οφείλει στο θάμνο Ερείκη ή Ρείκι, που φύεται σε ολόκληρο το νησί και ανθίζει τον Οκτώβριο. Η Ερεικούσσα είναι ένα όμορφο – μικρό νησί. Μια νοικοκυρεμένη γειτονιά του Ιονίου. Σε αυτή τη γειτονιά, υπάρχει και το μοναδικό «ενεργό» σχολείο των Διαπόντιων νήσων. Καθώς, στα άλλα δύο νησάκια, στους Οθωνούς και το Μαθράκι, τα σχολεία έκλεισαν πριν από πολλά χρόνια, λόγω της μετανάστευσης των κατοίκων στο εξωτερικό, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας.
Το 1970 το δημοτικό σχολείο στους Οθωνούς είχε 25-30 παιδιά. Σήμερα δεν έχει δυστυχώς κανένα. Η φωτογραφία, είναι από χριστουγεννιάτικη γιορτή. Και τα παραμυθάκια και τα βιβλία που κρατάνε τα παιδιά στα χέρια ήταν χριστουγεννιάτικο δώρο του υπουργείου Παιδείας στα απομακρυσμένα σχολεία …
«Στο νησί με υποδέχτηκαν φιλικά. Εγκάρδια, θα έλεγα. Από την πρώτη στιγμή κάποιοι ανοίξανε το σπίτι τους σε μένα…». Λέει η Ευρυδίκη συγκινημένη. Στα μικρά νησιά και ορεινά χωριά, όπου οι κάτοικοι είναι λιγοστοί και η ύπαρξη δημοτικού σχολείου «θαύμα», η δασκάλα και ο δάσκαλος αποπνέαν πάντοτε σεβασμό. Δεν τους αποκαλούν με το μικρό τους όνομα αλλά λένε συχνά «έρχεται ο δάσκαλος…» ή «το είπε η δασκάλα…».
Η καθημερινότητα στην Ερείκουσα για τη μία δασκάλα με τους τρεις μαθητές
«Η σχέση μας από την αρχή έγινε περισσότερο φιλική και οικογενειακή, πάρα αυστηρά σχέση δασκάλου- μαθητών. Στο νησί από τον Σεπτέμβριο μέχρι τώρα δεν υπήρχαν αλλά παιδιά. Μαζί πηγαίναμε περιπάτους τα βραδάκια. Για μπάνιο και ψάρεμα το μεσημέρι. Περνούσαν από το σπίτι μου να δουν τι κάνω, αν χρειάζομαι κάτι». Μας αναφέρει η Ευρυδίκη και συνεχίζει: «Οι στιγμές που θα κρατήσω και θα θυμάμαι είναι πάρα πολλές. Στη θάλασσα για μπάνιο, για κανό. Όταν ο Λεό έπιασε το πρώτο ψάρι…. Όταν αρχίσαμε δειλά-δειλά να ζωγραφίζουμε και οι τρεις μας τις φιγούρες τους στον τοίχο της αποθήκης, συμπληρώνοντας έτσι την εικαστική παρουσία των τελευταίων μαθητών σε αυτό το σχολείο. Δε θα ξεχάσω και τη στιγμή που η καινούρια μαθήτρια πέρασε το κατώφλι του δημοτικού μας σχολείου και οι αγκαλιές που άνοιξαν… Άγνωστα ως τότε, αλλά φίλοι αμέσως».
Η Ευρυδίκη όταν έφτασε στο σχολείο είχε να αντιμετωπίσει βασικές καθημερινές ανάγκες. Δεν υπήρχε στο σχολείο ούτε τηλεφωνική συσκευή. «Στο σχολείο δεν υπήρχε υπολογιστής. Ούτε εκτυπωτής, ούτε τηλεφωνική συσκευή. Αυτό καθιστούσε έως αδύνατη την επικοινωνία και την ενημέρωση με ζητήματα που αφορούν το σχολείο, τις εγκυκλίους και γενικότερα την επαφή με άλλα σχολεία και συναδέρφους. Φυσικά έχουμε καλύψει τις υλικές ανάγκες του σχολείου, όμως δεν υπάρχει άτομο υπεύθυνο για την καθαριότητα του».
Το ζήτημα της καθαριότητας των μικρών σχολείων, είναι σύνηθες. Κι εξαρτάται αποκλειστικά από την φροντίδα των μαθητών, των δασκάλων και των γονιών. «Την καθαριότητα στο σχολείο μας την έχω αναλάβει εγώ μαζί με τους μαθητές μου. Το απογοητευτικό είναι πως για κάποιους και μάλιστα από τον χώρο της εκπαίδευσης, αυτό είναι «έλλειψη αξιοπρέπειας». Αυτοί προτιμούν να δουλεύουν σε ένα βρόμικο, ανθυγιεινό και ακατάλληλο για σχολική τάξη περιβάλλον, παρά να διδάξουν με το παράδειγμα τους στους μαθητές τους πως σχολείο είναι και το κτίριο. Και πως έχουμε χρέος να φροντίζουμε το σχολείο κι εμείς οι ίδιοι. Μεγάλη αντίθεση αυτό που γίνεται εδώ, με ότι συμβαίνει σε άλλα σχολεία, που οι μαθητές με μεγάλη άνεση και απερισκεψία πετούν όπου τύχει το περιτύλιγμα από το κολατσιό τους. Το μόνο που κάνουμε πολλοί από εμάς είναι να κοινοποιούμε εικόνες από σχολεία της Ιαπωνίας που δείχνουν τους ίδιους τους μαθητές να καθαρίζουν τους σχολικούς χώρους. Όταν αφορά εμάς όμως έχουμε άλλη άποψη….» συμπληρώνει.
Η Ευρυδίκη δε νιώθει μοναξιά στο σχολείο της. Λόγω της εμπειρίας της, ξέρει να αντιμετωπίζει τη μοναξιά. «Όταν ξεκίνησα να δουλεύω, ήμουν και πάλι μόνη, σε ένα χωριό. Αλλά γενικότερα, αυτή η «μοναδικότητα» είναι οικεία στους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και ότι είμαι η μοναδική δασκάλα στο νησί δεν μου προξενεί ιδιαίτερη αίσθηση» λέει.
Το μάθημα με τρεις μαθητές
«Σε ότι αφορά τον τρόπο που γίνεται το μάθημα μας, ακολουθείται ο τρόπος διδασκαλίας των ολιγοθέσιων σχολείων. Περισσότερο μοιάζει με ιδιαίτερο μάθημα, με απόλυτη εξατομίκευση. Δημιουργικός τρόπος δουλειάς που μου δημιουργεί θετικά συναισθήματα». Στην Ερείκουσα δε βαριέσαι ποτέ. Κι όσο κι αν φαίνεται περίεργο, η δασκάλα και οι μαθητές της σε ένα τόσο μικρό νησί, είναι πάντα στο επίκεντρο. Και οι δράσεις δε σταματούν ποτέ. Αρκεί να έχεις τη διάθεση να ασχοληθείς. Και χρόνο να προσφέρεις. «Στην Ερείκουσα η καθημερινότητα μου, είναι γεμάτη δράσεις. Όσο απίστευτο και να ακούγεται αυτό. Εκτός από περιπάτους, κάνουμε και πάρα πολλά άλλα. Μαθήματα ιταλικών, εικαστικών, χορωδίας και σύντομα παραδοσιακών χορών…» Μας λέει περήφανη η δασκάλα. Μάλιστα το σχολείο της Ερείκουσας ξεκίνησε με την Λύντια Πετροπούλου, που είναι Ιστορικός Τέχνης, Εικαστική Εκπαιδευτικός, Εκπαιδεύτρια Ενσυνειδητότητας και δημιουργός του εργαστήριου «Τέχνη και Ενσυνειδητότητα», εικαστικό εργαστήρι. Ένα πρωτοποριακό εργαστήρι που έχει σχεδιάσει και υλοποιεί η ίδια εθελοντικά. Που εδώ και δύο χρόνια πραγματοποιεί ήδη με επιτυχία στο δημοτικό σχολείο των Αρκιών.
Το πέτρινο Δημοτικό σχολείο Ερείκουσας, αποτελεί ένα κόσμημα αρχιτεκτονικής μέχρι και σήμερα. Και σύμφωνα μάλιστα με τα αρχεία του σχολείου, το 1934 φοιτούσαν στο σχολείο 100 μαθητές και λειτουργούσε πρωί και απόγευμα με δύο βάρδιες, με την ίδια/ο δασκάλα/ο, καθώς υπάρχει μία μόνο αίθουσα διδασκαλίας. Σήμερα έχει τρεις μαθητές και μία δασκάλα. Η Ευρυδίκη αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα δασκάλου. Παράδειγμα προς μίμηση για όλους όσους επιθυμούν να αλλάξουν τρόπο σκέψης.
φωτογραφία: Efi Kalampoukidou Guide
«Η ανάπτυξη των μικρών τόπων ξεκινά από τη θέληση των πληθυσμών τους να στηρίξουν τον τόπο τους και έπονται τα κρατικά προγράμματα. Αν εμείς θέλουμε, μπορούμε να ζητήσουμε ακόμη και να απαιτήσουμε να πράξει το χρέος της η οργανωμένη πολιτεία. Φοβάμαι πως η συνήθεια να αναζητούμε σε άλλους τόπους έναν πιο σύγχρονο ή ανετότερο τρόπο ζωής είναι βαθιά ριζωμένη στο λαό μας. Ίσως αυτό αν μπορούσα να το αλλάξω θα το άλλαζα. Να αγαπάμε τη χώρα μας όταν ζούμε σε αυτή. Όχι όταν ξενιτευόμαστε. Να μην είναι η Ελλάδα η αγαπημένη μακρινή πατρίδα, που όλοι θέλουν να έρθουν για να απολαύσουν τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο και τις παραλίες αλλά ως εκεί». Μας λέει κλείνοντας τη συζήτηση η Ευρυδίκη, η δασκάλα της Ερείκουσας.
Η σελίδα του σχολείου στο fb: Ερείκουσας Δημοτικό Σχολείο
