Διαδίδοντας «Τα μυστικά του Ωκεανού» στα δυσπρόσιτα σχολεία
Η κρίση στην Ελλάδα ανέτρεψε την καθημερινότητα των περισσοτέρων από εμάς. Μέσα από την κρίση ήρθαμε αντιμέτωποι με τον ίδιο μας τον εαυτό. Και αν με ρωτάτε σήμερα, αν ήταν απαραίτητη αυτή η κρίση για να βρούμε τον χαμένο μας εαυτό. Θα απαντήσω πως ήταν. Είναι σκληρό να αλλάζεις την καθημερινότητα σου, ακόμη και τους ανθρώπους που συναναστρέφεσαι. Να αναζητάς νέα πηγή εσόδων… Όμως, κάπου εδώ μέσα σε όλο αυτό το νέο αδιέξοδο, ξεκινά η αναζήτηση. Αναζήτηση δύναμης, αναζήτηση να κάνεις επιτέλους όλα όσα σε κάνουν ευτυχισμένο. Μάθαμε να επιβιώνουμε σε νέες συνθήκες. Μάθαμε, ότι αφού η κρίση άλλαξε την καθημερινότητα μας, τουλάχιστον ας προσπαθήσουμε να κάνουμε όλα όσα μας δίνουν χαρά και ικανοποίηση.
Η Κωνσταντίνα Ριζοπούλου και ο Δημήτρης Τρωγαδής, μας θύμισαν με τη δική τους πορεία ότι πρέπει να αναζητούμε νέους δρόμους, και να δημιουργούμε το προσωπικό μας μονοπάτι. Αν, καταφέρουμε να χαράξουμε το μονοπάτι μας θα νιώσουμε προσωπική επιβράβευση. Όμως, όπου και να μας οδηγήσει το μονοπάτι σίγουρα αυτό που θα μας μείνει, είναι το Ταξίδι.
Η Κωνσταντίνα Ριζοπούλου και ο Δημήτρης Τρωγαδής κατάγονται από την Λαμία. Η Κωνσταντίνα έζησε πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Στην Αγγλία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και τη Βραζιλία. Ο Δημήτρης έζησε για πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη, ενώ παλαιότερα για ένα μεγάλο διάστημα στη Γερμανία. Και πριν από περίπου μερικά χρόνια οι δρόμοι των δύο νέων συναντήθηκαν στην Ελλάδα.
Ο Δημήτρης Τρωγαδής, είναι ένας αυτοδίδαχτος φωτογράφος. Σπούδασε στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ και ταυτόχρονα στην πόλη της Θεσσαλονίκης ασχολήθηκε επαγγελματικά και εξελίχθηκε στο χώρο της φωτογραφίας. Λάτρης της πολιτιστικής ζωής της πόλης αλλά ακόμη περισσότερο της φύσης με αγάπη για τα νησιά, την πεζοπορία και την αναρρίχηση βουνού.
«Η ιδέα για την Εκπαίδευση Ωκεανού ξεκίνησε από την αναζήτηση μου τι να κάνω στην Ελλάδα μετά από τόσα χρόνια εκτός. Κι αφού δεν παρέδωσα εντέλει το διδακτορικό μου (Φυσική Δορυφορική Ωκεανογραφία όπως και το ένα Μεταπτυχιακό μου) δε μπορούσα να απευθυνθώ σε πανεπιστήμια. Γνώριζα όμως, ότι αγαπώ τα παιδιά. Κι ό,τι έχει σχέση με τον Ωκεανό. Και αφού είχα πάρει σχετικές επιμορφώσεις education and outreach στην Αγγλία κατά τη διάρκεια του Διδακτορικού, σκέφτηκα να δοκιμάσω να τα συνδυάσω». Μας λέει η Κωνσταντίνα και συνεχίζει:
«Έστησα λοιπόν την πρώτη ενότητα «Θαλάσσια Ζωή και Θαλάσσια Ρύπανση» και συμμετείχα στο φεστιβάλ Οίτης, σε έναν υπέροχο και πάντα φιλόξενο χώρο τη «Χώρα Τόπος Τεχνών» στα Λελέικα Υπάτης, όπου ο Μάκης, ο εμπνευστής και ιδιοκτήτης στηρίζει πάντα με το καλύτερο τρόπο ό,τι μπορεί. Η δράση είχε επιτυχία. Τα παιδιά το αγάπησαν και εγώ επίσης, μιας και βρήκα τον εαυτό μου μέσα σε αυτό.
Έτσι γεννήθηκαν «Τα μυστικά του Ωκεανού». Και λίγο αργότερα έφτιαξα και άλλες δύο ενότητες. Ξεκίνησα να έρχομαι σε επαφή με σχολεία, παιδικά φεστιβάλ και άλλους φορείς. Στην αρχή η ανταπόκριση ήταν μικρή. Μικρή, αλλά σταθερή. Παρόλο που δεν ανήκω σε κάποιο φορέα. Ο Δημήτρης εν το μεταξύ κάλυπτε όταν μπορούσε φωτογραφικά τις δράσεις».
Η πανδημία του κορονοϊού, διέκοψε την πορεία και τις δράσεις της Κωνσταντίνας και του Δημήτρη. Τους δόθηκε όμως η ευκαιρία να δουλέψουν διαδικτυακά πάνω στη δράση τους και να την αναπτύξουν. «Δε θέλαμε να χάσουμε χρόνο. Το διάστημα αυτό το εκμεταλλευτήκαμε για να αναπτύξουμε παιδαγωγικά τη δράση, μέσω συνεδρίων που εκείνη την περίοδο γίνονταν διαδικτυακά. Αλλά και με την ολοκλήρωση της παιδαγωγικής επάρκειας μέσω ΑΣΠΑΙΤΕ. Ο Δημήτρης από την άλλη, είχε πάντα όνειρο ζωής να ταξιδέψει στα νησιά με το τροχόσπιτο του και να κάνει κάποια φωτογραφικά πρότζεκτ που έχει κατά νου. Στην αναζήτηση λοιπόν, στο πώς μπορεί να επεκταθεί η δράση του Ωκεανού και να συνδυαστεί με τα νησιά, βρήκα το Ίδρυμα Κωστοπούλου, το οποίο είναι το μόνο που δίνει τη δυνατότητα και σε Φυσικά πρόσωπα και όχι μόνο σε Νομικά σε αιτήσεις για χρηματοδότηση. Και σκεφτήκαμε να ζητήσουμε υποστήριξη για τη δράση σε δυσπρόσιτα σχολεία».
Τι περιλαμβάνει η Δράση
Ο κύκλος των περιβαλλοντικών σεμιναρίων Εκπαίδευσης Ωκεανού «Τα μυστικά του Ωκεανού» για τα δυσπρόσιτα σχολεία περιλαμβάνει δύο ενότητες στις οποίες πραγματεύονται σημαντικά και επίκαιρα θέματα του Πλανήτη: Την Θαλάσσια Ρύπανση και την Κλιματική Αλλαγή (2 από τους 17 στόχους της Αειφόρου Ανάπτυξης όπως έχουν συσταθεί από τον ΟΗΕ και την ΕΕ). Πρόκειται για δια δραστικά εργαστήρια με χρήση οπτικοακουστικού υλικού, πειραμάτων, κατασκευών.
Στήνεται ένα θεματικό δωμάτιο και γίνεται η προσπάθεια μέσω πολυαισθητηριακής προσέγγισης, εξερεύνησης, αλληλεπίδρασης και παιχνιδιού να υπάρξει επίγνωση και κατανόηση από τις μικρές αυτές ηλικίες της επίδρασης του Ωκεανού στη ζωή του ανθρώπου, καθώς και το αντίστροφο, της επίδρασης του ανθρώπου και των δραστηριοτήτων του στον Ωκεανό αλλά και γενικότερα στον πλανήτη μας.
Σκοπός της Δράσης, είναι να έρθουν τα παιδιά των απομακρυσμένων σχολείων πιο κοντά σε ιδιαίτερες εξωσχολικές δραστηριότητες. «Ήταν υπέροχο όταν μάθαμε ότι μέσω του Ιδρύματος Κωστοπούλου, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Alpha Bank επέλεξε να υποστηρίξει τη δράση μας για τη σχολική χρονιά 2022-2023». Μας αναφέρει η Κωνσταντίνα στο humanstories.gr.
Πρώτη Αποστολή της Δράσης, Τα Επτάνησα. «Τα Επτάνησα επιλέχθηκαν γιατί πιο εύκολα τα ολοκληρώνεις σε μια χρονιά στο σύνολο τους. Με τον τρόπο αυτό, συνδυάσαμε τη δράση Εκπαίδευσης Ωκεανού στα σχολεία, με τη φωτογραφική κάλυψη από τον Δημήτρη». Μας λέει η Κωνσταντίνα και συνεχίζει: «Επισκεφτήκαμε το Μαθράκι, την Ερείκουσα, τους Παξούς και με το Μεγανήσι. Ολοκληρώθηκε η πρώτη αποστολή μας σε δυσπρόσιτα σχολεία, λίγο πριν τα Χριστούγεννα.
Το Ταξίδι μας στα Επτάνησα διήρκησε ένα μήνα. Καθυστερήσαμε λόγω διαφόρων αστάθμητων παραγόντων που προέκυψαν λόγω του χειμώνα. Αραιά δρομολόγια, φουρτούνες…».
Η Κωνσταντίνα και ο Δημήτρης έζησαν στο Μαθράκι μία ιδιαίτερη εμπειρία, λίγο πριν κλείσει μια για πάντα το Δημοτικό Σχολείο Μαθρακίου. Ένα σχολείο που είχε ανοίξει πριν από ενάμισι χρόνο, μετά από 22 χρόνια που παρέμενε κλειστό λόγω απουσίας μαθητών. Για να ξανακλείσει ξανά, λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 2022. Δυστυχώς το «κράτος» δεν κατάφερε να το κρατήσει ανοιχτό. Η Κωνσταντίνα και ο Δημήτρης ήταν στο Μαθράκι αυτήν την τελευταία ημέρα λειτουργίας του και ζήσανε με τον Τασούλη το μοναδικό μαθητή μία πολύ συναισθηματικά φορτισμένη ημέρα.
«Στο Μαθράκι, που ήταν και το πρώτο νησί που εφαρμόσαμε το πρόγραμμα μας, χρειάστηκε να μείνουμε έξι ημέρες παρόλο το ότι ολοκληρώσαμε τη δράση μας σε μία ημέρα. Πέρα από την παρατεταμένη παραμονή λόγω αποκλεισμού, το Μαθράκι ήταν μια ιδιαίτερη εμπειρία για εμάς. Η δράση μας συνέπεσε με την τελευταία ημέρα λειτουργίας του Δημοτικού σχολείου Μαθρακίου με τον μοναδικό μαθητή του νησιού. Το Δημοτικό Σχολείο Μαθρακίου ήταν όλο και όλο μια αίθουσα, μικρή αλλά όμορφη, που μαρτυρούσε δυνατά όλες τις προσπάθειες που έγιναν για να είναι γεμάτη με μικρούς θησαυρούς μάθησης και αγάπης. Οπότε η ατμόσφαιρα ήταν συναισθηματικά φορτισμένη, περισσότερο από τον ίδιο το μαθητή αλλά και από την εκπαιδευτικό και αρκετούς από τους κατοίκους- φίλους του Τασούλη. Οι οποίοι ήταν στεναχωρημένοι με την αναχώρησή του.
Παρόλα αυτά, καταφέραμε να περάσουμε μια όμορφη τελευταία μέρα σχολείου μαθαίνοντας για τα ζώα του Ωκεανού και των Πάγων, μιλήσαμε για τις ανθρώπινες δραστηριότητες που καταστρέφουν την ισορροπία του Ωκεανού, της βιοποικιλότητας αλλά και της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης. Ταυτόχρονα αναφέραμε τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας στη καθημερινότητά του για να μειωθούν τα προβλήματα της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής.
Ιδιαίτερη ήταν η χαρά μας που ο Τασούλης βρήκε το αγαπημένο του θαλάσσιο πλάσμα, το Ντάμπο το χταποδάκι, στα 3900 μέτρα βάθος. Ο Τασούλης είναι ένα υπέροχο παιδί, επικοινωνιακό, αστείο, συναισθηματικό. Ανυπομονούμε να τον ξαναδούμε και σίγουρα πιο χαρούμενο και αποφορτισμένο. Αποχαιρετίσαμε μαζί το Μαθράκι ταξιδεύοντας στο ίδιο καράβι και δώσαμε ραντεβού στο νέο του σχολείο στη Τήλο τη νέα σχολική χρονιά». Μας λέει συγκινημένη η Κωνσταντίνα και συνεχίζει εξιστορώντας μας την εμπειρία της και για το νησί της Ερείκουσας:
«Υπέροχο όμως και το σχολείο στην Ερείκουσα, σαν κτίριο και σαν τοποθεσία. Τέσσερις οι μαθητές, δυο αδέρφια στο Δημοτικό και δυο αδέρφια (παιδιά της δασκάλας) στο νηπιαγωγείο. Δυστυχώς, λόγω έλλειψης γιατρού στο νησί, οι τρεις από τους τέσσερις μαθητές έλειπαν την ημέρα που είχαμε τη δράση και μόνο ο Λέανδρος την ευχαριστήθηκε πολύ. Έφτιαξε το δικό του ξεχωριστό θαλάσσιο κόσμο και έγινε ένας από τους πολύ αγαπημένους μας φίλους…».
Η ανταπόκριση του κόσμου
«Ο κόσμος είναι θετικός στη δράση μας. Κι αυτό μας δίνει πολύ χαρά και δύναμη να συνεχίσουμε. Τους αρέσει που είναι ένα πρόγραμμα δια δραστικό, και που μέσα από αυτό γνωρίζουν θαλάσσια πλάσματα και τα χαρακτηριστικά τους. Ενθουσιάζονται με τα πειράματα, το μικροσκόπιο.
Εκτός από το πρόγραμμα για τον Ωκεανό, αυτό που ενθουσιάζει τα παιδιά είναι το τροχόσπιτο μας. Προκαλεί το ενδιαφέρον τους. Θέλουν να το δουν από μέσα, να ρωτήσουν διάφορα σχετικά με το πώς μπορεί να ζει κάποιος σε αυτό κ.ά. Ειδικά στους Παξούς που είχαμε κατασκηνώσει μέσα στο σχολείο, τα παιδιά είχαν ξετρελαθεί.
Τέλος, ο Μπόμπος το σκυλί μας ήταν επίσης η ατραξιόν στα σχολεία και έγινε ο καλύτερος φίλος των μαθητών».
Η «Τα μυστικά του Ωκεανού» είναι μία ιδιωτική Πρωτοβουλία που για να μπορέσει να εξελιχθεί χρειάζεται υποστηρικτές. Η εύρεση τους δεν είναι πάντα εύκολη.
«Χωρίς στήριξη δυστυχώς είναι αδύνατον να καταφέρουμε να προσεγγίσουμε όλα αυτά τα σχολεία. Χρειάζεται πολύ τρέξιμο από την πλευρά μας, και πολλή προσπάθεια. Αλλά τουλάχιστον κινείται, και αυτό είναι θετικό. Πολλά σχολεία και εκπαιδευτικοί μαθαίνουν για το πρόγραμμα μας μέσω της εθελοντικής δράσης στα Επτάνησα και από τη συμμετοχή μας σε κάποια φεστιβάλ παιδιού. Επίσης, και μέσω των κοινωνικών Μέσων δικτύωσης.
Να σημειώσουμε ότι σε κάποια σχολεία όπως στους Παξούς που ήταν πολλά τα παιδιά και μείναμε αρκετές ημέρες, οι δάσκαλοι με δική τους πρωτοβουλία παρότρυναν τα παιδιά αφού είχε ολοκληρωθεί η δράση μας, να συνεισφέρουν ένα συμβολικό ποσό στη δράση για τα δυσπρόσιτα σχολεία. Πολύ ανθρώπινο και συγκινητικό». Μας λέει η Κωνσταντίνα.
Η Κωνσταντίνα και ο Δημήτρης έζησαν τους μικρούς αυτούς τόπους την δύσκολη χειμερινή περίοδο, και είδαν από κοντά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι τους… «Το νησί που ένιωθες έντονα ότι υπάρχει ακόμη ψυχή, ήταν το Μαθράκι. Μια γενιά ανθρώπων δυστυχώς η τελευταία, που έχει βαθιά αγάπη για το νησί στο οποίο μεγάλωσε, το αποχωρίστηκε λόγω μαζικής μετανάστευσης στην Αμερική αλλά επέλεξε να ξαναγυρίσει για να περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε αυτό. Όμορφο καφενείο, με φωτογραφίες των ανθρώπων που σαν νέοι μετανάστες πολλοί είχαν καροτσάκια με χοτ ντογκ στους δρόμους της Νέας Υόρκης. Αξιοσημείωτο, ότι η μόνη επιλογή φαγητού στο Μαθράκι χειμερινής περιόδου, ήταν το νεουορκέζικο χοτ ντογκ στο καφενείο.
Ακούσαμε πολλές ιστορίες για τα παλιά χρόνια στο νησί όταν έσφυζε από ζωή και το σχολείο είχε τουλάχιστον 100 μαθητές, μας είπαν με καμάρι οι κάτοικοι. Και μετά με λύπη κοιτούν τον μόνο μαθητή που έδωσε ζωή και ελπίδα να φεύγει αφού δεν κατάφεραν οι διάφορες συνθήκες εκεί να τον κρατήσουν..». Μας λέει η Κωνσταντίνα συγκινημένη και συνεχίζει:
Το ταξίδι με το τροχόσπιτο… οι δυσκολίες
«Ήταν το πρώτο ταξίδι που κάναμε χειμώνα με το τροχόσπιτο για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και συνδυαστικά με δουλειά. Δεν ήταν εύκολο ταξίδι, διότι το τροχόσπιτο δεν διαθέτει όλες τις ανέσεις ακόμη, όπως νερό και ρεύμα. Είμαστε σε συνεχή διαδικασία βελτίωσής του. Αλλά τα καταφέραμε.
Ευτυχώς, σε όλα τα μέρη μας πρόσφεραν είτε χώρους τους σχολείου, είτε κάποιου δωματίου για να μπορέσουμε να έχουμε πιο εύκολη πρόσβαση σε μπάνιο και μαγείρεμα/πλύσιμο πιάτων».
Η δράση συνεχίζεται… με το δεύτερο μέρος των Επτανήσων (Κάλαμος, Ιθάκη, Ζάκυνθος και Κύθηρα) μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς, και μετά θα ακολουθήσουν τέσσερα νησιά των Δωδεκανήσων. «Στόχος μας είναι να επισκεφτούμε όλα τα δυσπρόσιτα σχολεία της ελληνικής επικράτειας αρκεί να έχουμε κάποια οικονομική υποστήριξη τουλάχιστον για τα έξοδά μας…». Τελειώνει η Κωνσταντίνα.
