Αντικύθηρα αγάπη μου
Η Αλεξάνδρα Δημοπούλου, ήταν η δασκάλα που άνοιξε το σχολείο των Αντικυθήρων πέρσι τον Δεκέμβριο. Μετά από είκοσι τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Για τα Αντικύθηρα -το μικρό νησί που είναι ξακουστό σε όλο τον κόσμο για το μηχανισμό των Αντικυθήρων – η προσπάθεια να ανοίξει το σχολείο και πάλι, ήταν ένα μεγάλο στοίχημα. Παράλληλα με το άνοιγμα, άρχισαν να γεννιούνται προσδοκίες για ένα καλύτερο μέλλον. Για τους είκοσι δύο μόνιμους κατοίκους των Αντικυθήρων, αποτέλεσε χαρμόσυνο γεγονός. Γι αυτούς τους ανθρώπους το να ξυπνούν κάθε μέρα και να νιώθουν την παρουσία παιδιών στα διπλανά σπίτια και τους δρόμους, να ακούν το γέλιο τους και να μοιράζονται τις μαθητικές τους δραστηριότητες, δημιούργησε συναισθήματα, που οι περισσότεροι δύσκολα αντιλαμβανόμαστε.
Η Αλεξάνδρα Δημοπούλου, κατάγεται από το Αγρίνιο. Δεν ήταν η πρώτη φορά που δίδασκε σε ένα μικρό νησί. Ήταν τρία χρόνια στην Ανάφη και ένα μήνα στην Άνδρο. Η Αλεξάνδρα, τον Σεπτέμβρη του 2018 δίδασκε σε ένα σχολείο των Κυθήρων. Της ανακοινώθηκε ότι πολύ σύντομα θα μετακινηθεί στα Αντικύθηρα. Η είδηση αυτή, της έδωσε ανέλπιστη χαρά. Ενώ η όλη η διαδικασία επαναλειτουργίας του σχολείου ολοκληρώθηκε με ταχύτατους ρυθμούς.
«Το σχολείο των Αντικυθήρων μου γνωστοποιήθηκε ότι θα ανοίξει από τον Οκτώβρη αλλά περιμέναμε την αναστολή κατάργησής του σε ΦΕΚ για την επίσημη λειτουργία του. Το οποίο δημοσιεύτηκε τελικά τον Δεκέμβρη. Εγώ πήγα στα Αντικύθηρα αρχές Δεκέμβρη. Ανυπομονούσα να φτάσω. Να ξέρεις ότι θα μετακινηθείς, να ξέρεις που θα πας, αλλά να μην μπορείς να πας τυπικά. Όταν μπήκα πια στο πλοίο, ήμουν τόσο χαρούμενη! Είμασταν μέσα στο πλοίο για Αντικύθηρα μόλις τέσσερις επιβάτες». Μας λέει η Αλεξάνδρα στο Humanstories.gr, ένα χρόνο μετά.
Η Υποδοχή
«Το χωριό και το λιμανάκι δεν φαίνονται ώσπου να φτάσεις. Ένας μικρός γραφικός νησιώτικος οικισμός. Οι λιγοστοί κάτοικοι και οι μαθητές, περίμεναν στο λιμάνι το πλοίο και τη δασκάλα. Με υποδέχτηκαν όλοι με χαρά. Ακόμη θυμάμαι το χαμόγελο των παιδιών μου. Τρία παιδιά που νιώθεις ότι σου έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους. Μεγάλη ευθύνη…»
Οι εικόνες αυτές, έχουν για την Αλεξάνδρα συναισθηματική αξία. Εικόνες που θα την συντροφεύουν σε όλη της τη ζωή. Μοναδικό για την Αλεξάνδρα στιγμιότυπο: «κοιτάζοντας όλο το πλήρωμα του πλοίου να χαιρετά αυτούς που αφήνουν πίσω, τη στιγμή που λύνουν τους κάβους και ξεκινά η επιστροφή του…». Και εδώ κάπου ξεκινά το μοναδικό ταξίδι της Αλεξάνδρας στο μικρό Σχολείο των Αντικυθήρων.
Το σχολείο των Αντικυθήρων, άνοιξε για τα τρία αδελφάκια που ήρθαν από την Αθήνα. Να τονίσουμε όμως εδώ, ότι η οικογένεια είχε καταγωγή από το νησί των Αντικυθήρων οπότε υπήρχαν κάποιες βασικές προϋποθέσεις που έκαναν πιο εύκολη τη μετακίνηση τους στο νησί. Παράλληλα, συνεχίζονται οι προσπάθειες από τη Μητρόπολη Κυθήρων, να χτιστούν κάποια σπίτια προκειμένου να φιλοξενήσουν πολύτεκνες οικογένειες. Διότι σημαντικό πρόβλημα στο νησί είναι και η έλλειψη κατοικιών, για όσους θα ήθελαν να μετακομίσουν στο μικρό νησί αλλά δεν έχουν καταγωγή από τα Αντικύθηρα. Οι μικροί μαθητές της Αλεξάνδρας, ήταν πέρσι στην Α’, Γ’ και Ε’ τάξη του δημοτικού. «Τα παιδιά ανυπομονούσαν να πάμε στο σχολείο για μάθημα. Περίμεναν πάνω από μήνα να κατέβω στο νησί για να ξεκινήσουμε. Υπέροχα παιδιά!!». Θυμάται με νοσταλγία η Αλεξάνδρα.
Σχολείο Μουσείο. Το Δημοτικό σχολείο Αντικυθήρων
«Το σχολείο είχε κλείσει το ’94. Μπαίνοντας μέσα ένιωθες ότι πήγαινες σε άλλη εποχή αρκετές δεκαετίες πιο πριν. Η παλιά ξύλινη έδρα, τα παλιά ξύλινα θρανία, ο μαυροπίνακας με το τρίποδο… Βιβλία και υλικό της τότε εποχής. Ένα σχολείο-μουσείο. Δούλεψαν σκληρά κάποιοι άνθρωποι στο νησί για τακτοποιηθεί η αίθουσα διδασκαλίας».
Το κτίριο του σχολείου χτίστηκε το 1956 με πολύ αγώνα και κόπο από τον Δάσκαλο Παναγιώτη Λεοντσίνη από την Καρβουνάδα. Ο Παναγιώτης είχε τότε σχεδόν 50 μαθητές. Όταν διορίστηκε στα Αντικύθηρα ήταν για έξι χρόνια δάσκαλος, γραμματέας της κοινότητας, ληξίαρχος, υπεύθυνος δημοσίων έργων και πολλά άλλα. Η ανέγερση του δημοτικού σχολείου Αντικυθήρων αποτέλεσε ένα σημαντικότατο έργο του. Τον Σεπτέμβριο όμως του 1991 το δημοτικό σχολείο Αντικυθήρων κλείνει με νόμο. Ο νόμος ήταν σαφής: Δεν επιτρέπεται η λειτουργία σχολείου με λιγότερους από πέντε μαθητές. Στο νησί είχε απομείνει τότε μία μαθήτρια, η 8χρονη Ελένη, κόρη τού τότε αγροφύλακα Μανόλη Χαρχαλάκη. Την εποχή εκείνη ευαισθητοποιήθηκαν αρκετοί άνθρωποι έτσι ώστε η μικρή Ελένη να καταφέρει να τελειώσει το δημοτικό. Και το 1994 κλείνει λόγω έλλειψης µαθητών πια, ενώ η κατάργηση του ΦΕΚ ήρθε το 2004.
Η καθημερινότητα για έναν Εκαπιδευτικό στο δημοτικό Σχολείο Αντικυθήρων.
Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, η μέρα είναι γεμάτη στο μικρό σχολείο. Γεμάτη με δραστηριότητες προκειμένου να καταστεί το δημοτικό σχολείο πιο λειτουργικό. «Βρήκα ένα σχολείο εποχής του ’70, ΄80 σε ένα άγονο μέρος με πολλές δυσκολίες. Όταν πήγα δεν υπήρχε τίποτα το σύγχρονο (θέρμανση, η/υ, εκτυπωτής, φωτοτυπικό, τηλέφωνο, ίντερνετ), οπότε έπρεπε να «τρέξεις» για να εξοπλίσεις το σχολείο. Φαντάσου το συνεργείο του ΟΤΕ για τηλέφωνο και ίντερνετ ήρθε λίγο πριν τις διακοπές του Πάσχα! Όλα αυτά που σε άλλα μέρη για ένα σχολείο θεωρεί κανείς αυτονόητα (ακόμη και στην Ανάφη) στα Αντικύθηρα δεν ήταν». Παρόλες τις δυσκολίες, τα προβλήματα αντιμετωπίστηκαν με τη σύμπραξη των κατοίκων, της δασκάλας και της αυτοδιοίκησης των Κυθήρων. Και το σχολείο σιγά σιγά κατάφερε να εξοπλιστεί.
Μερικές από τις δράσεις του σχολείου Αντικυθήρων
Πώς είναι ο χειμώνας στα Αντικύθηρα; «Ο χειμώνας δεν είναι εύκολος – πέρυσι είχε πολλές κακοκαιρίες με βοριάδες κυρίως. Το φυσικό λιμάνι και ο οικισμός είναι στη βόρεια πλευρά του νησιού, οπότε αρκετές φορές δρομολόγια προς και από Αντικύθηρα ακυρώθηκαν. Πρέπει να είσαι οργανωμένος, ώστε να μη σου λείψουν κάποια βασικά πράγματα. Ευτυχώς το νησί έχει δικό του εργοστάσιο της ΔΕΗ οπότε δεν ήταν συχνό φαινόμενο οι διακοπές ρεύματος. Από το παράθυρο του δωματίου μου έβλεπα το λιμάνι, σε κάθε δυνατή βοριαδέλα η αλμύρα της θάλασσας έφτανε στα τζάμια. Ίσως ακούγεται τρομακτικό αλλά μου άρεσε. Φυσικά όταν δε χρειαζόταν να βγω από το δωμάτιο. Υπήρξαν μέρες που λόγω κακοκαιρίας και κρύου δεν ήταν δυνατόν να πάμε στο σχολείο για μάθημα».
«Μου λείπουν τα παιδιά και δράσεις που κάναμε, τόσο εντός όσο και εκτός σχολείου». Μας λέει η Αλεξάνδρα και συνεχίζει: Είχαμε αποκτήσει όμορφες συνήθειες. Πηγαίναμε μαζί στο σχολείο διότι το σχολείο δεν είναι μες στον οικισμό. Γευματίζαμε μαζί, κάναμε βόλτες στη θάλασσα και στο λιμάνι, ψαρεύαμε με τα παιδιά. Και φυσικά υπήρχε αρκετός χρόνο με τον εαυτό μου. Έκανα βόλτες με ένα βιβλίο και φωτογραφική μηχανή, είναι υπέροχο να διαβάζεις έξω σε ένα τόσο άγρια όμορφο τοπίο όπως τα Αντικύθηρα. Είναι βραχώδες με ελάχιστες παραλίες, αλλά ιδιαίτερου φυσικού κάλλους νησί. Μοναδική εμπειρία ήταν όταν επισκεφθήκαμε με τα παιδιά όλους τους κατοίκους στα σπίτια τους με ευχές και δώρα-κατασκευές! Είπαμε τα κάλαντα τα Χριστούγεννα- πριν φύγουμε για διακοπές- και το καλοκαίρι τους αποχαιρετίσαμε…Απερίγραπτη η χαρά τους!!». Θυμάται η Αλεξάνδρα.
Η Αλεξάνδρα φέτος δεν κατάφερε να δουλέψει ως αναπληρώτρια στο μικρό νησί, αλλά βρίσκεται στο τμήμα υποδοχής ΖΕΠ στα Κύθηρα. Το ΖΕΠ είναι Ζώνη Εκαπιδευτικής Προτεραιότητας, τμήμα υποδοχής και στοχεύει στην ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στα σχολεία (αλλοδαπούς, παλλινοστούντες κλπ), ώστε να φθάσουν σε ικανοποιητικό επίπεδο να παρακολουθούν τα μαθήματα στην κανονική τους τάξη και να μειωθεί η πιθανότητα μαθητικής διαρροής σε μεγαλύτερη ηλικία. Προτού ολοκληρωθεί η υποχρεωτική τους εκπαίδευση. Η Αλεξάνδρα δεν έχει μάθει αν υπάρχει κάποια εξέλιξη στο σχεδιασμό των Αντικυθήρων για νέες κατοικίες. Θεωρεί όμως ότι δεν είναι εύκολα υλοποιήσιμο το πρόγραμμα. «Μακάρι να μπορέσει να υπάρξει εξέλιξη, αλλά πώς; μετά το δημοτικό τι; Το πιο κοντινό γυμνάσιο είναι στα Κύθηρα, δύο ώρες ταξίδι και δεν υπάρχει καθημερινή συγκοινωνία. Δύσκολο μου φαίνεται κάποια οικογένεια να μετακινηθεί σε ένα τόσο απόμακρο μέρος αν δεν έχει ρίζες από εκεί και δουλειά. Θα πρέπει να σου αρέσει αυτός ο τρόπος ζωής, έχοντας παράλληλα αποδεχτεί ότι δε θα είναι όλα εύκολα στο νησί. Δεν υπάρχει φούρνος, κρεοπωλείο ή βενζινάδικο παρά μόνο ένα καφενείο-μπακάλικο-ταβερνείο και άλλη μία ταβέρνα».
Τα εφόδια που δίνουν τα μικρά σχολεία στον εκπαιδευτικό. «Τέτοια μικρά νησιά αποτελούν μεγάλο εφόδιο και εμπειρία στη ζωή. Μαθαίνεις πάρα πολλά. Δίνεις, όχι μόνο στα παιδιά αλλά σε όλους πάνω στο νησί. Εξάλλου τα ίδια τα παιδιά δίνουν ζωή στο νησί. Και ξέρεις, έρχεσαι και σε επαφή με άλλους ανθρώπους, οι οποίοι ακούν ή μαθαίνουν για σχολεία σε τέτοια μέρη και θέλουν να προσφέρουν με όποιον τρόπο μπορούν και να δείξουν τη σκέψη τους και την αγάπη τους σε αυτά τα παιδιά. Το μόνο δύσκολο που μπορεί να σου ρίξει τη ψυχολογία είναι η αποκοπή από τους δικούς σου ανθρώπους. Είσαι μακριά και δεν είναι εύκολο να «πεταχτείς» να τους δεις ένα ΣΚ, ειδικά τον δύσκολο χειμώνα. Κυριακή μεσημέρι, σχεδόν όλοι στο λιμάνι για το πλοίο. Η άφιξη πλοίου είναι σημαντικό γεγονός σε ένα τέτοιο μέρος – ο σύνδεσμος των ανθρώπων με τον υπόλοιπο κόσμο».
Η θέα από το παράθυρο της Αλεξάνδρας. ” Μια βροχερή ημέρα “. photocredit Αλεξάνδρα Δημοπούλου
Το αντίο…
Η αναχώρηση ήταν δύσκολη το καλοκαίρι. Οι κάτοικοι με αγκάλιασαν με λόγια αγάπης. Ειλικρινά, μπορώ να μιλάω με τις ώρες γι’ αυτούς τους μήνες που έζησα εκεί. Nα γεμίζω σελίδες με σκέψεις…Εικοσιπέντε άνθρωποι που τους νιώθω όλους πια δικούς μου ανθρώπους. Τους επισκέφθηκα ένα Σαββατοκύριακο από τα Κύθηρα όπου βρίσκομαι και η αγάπη που πήρα από αυτούς τους ανθρώπους δεν περιγράφεται με λόγια. Όταν ήρθε το πλοίο, δεν ήθελα να φύγω. Εμπειρία, που δε πρόκειται να ξεχάσω. Και μου λείπει φέτος το νησί, πίστευα ότι θα ήμουν πάλι εκεί να συνεχίσω όλα όσα ξεκίνησα.. αλλά το ΕΣΠΑ δεν με «άφησε»…».
Ευχαριστούμε πολύ την Αλεξάνδρα Δημοπούλου, για την παραχώρηση των φωτογραφιών στο humanstoriesgr, από το προσωπικό της αρχείο.
